Η παροχή τροφίμων, ξυλείας, πόσιμου νερού και εκατοντάδων άλλων φυσικών πόρων απαραίτητων για την επιβίωση της ανθρωπότητας εξαρτάται από την υγεία και τη βιωσιμότητα του εδάφους του πλανήτη μας. Ωστόσο, μια πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ που αναπτύσσεται με λεπτομέρεια σε πρόσφατο ρεπορτάζ του Guardian, κρούει έντονα τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς αποδεικνύει πως η κλιματική αλλαγή καταστρέφει ήδη όλους τους πολύτιμους πόρους με δυνητικά μη αναστρέψιμο τρόπο. Η κατάχρηση του εδάφους της γης, μέσα από την απεριόριστη εκσκαφή των δασών και την εντατική καλλιέργεια, παράγει περίπου το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων, επιδεινώνοντας περαιτέρω τις καταστροφικές συνέπειες της αλλαγής του κλίματος, σύμφωνα με την έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC).
Ωστόσο, τα πορίσματα δεν είναι πλήρως απαισιόδοξα, καθώς η έρευνα καταλήγει πως ο άμεσος τερματισμός της υποβάθμισης της ποιότητας του εδάφους της Γης μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας του πλανήτη. «Αυτό που υπογραμμίζει η IPCC είναι πως χρειαζόμαστε επειγόντως μια επανάσταση στον τρόπο που χρησιμοποιούμε τη γη», δήλωσε επ’ αυτού η Αννα Κρζιοζίνσκα, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ. «Τα συστήματα παραγωγής τροφίμων της σημερινής εποχής δεν βασίζονται στο έδαφος, άλλωστε, αλλά στο πετρέλαιο που απαιτείται για χημικά και μηχανήματα», πρόσθεσε. Η Κλερ Oξμπόροου από τον Οργάνωση Φίλων της Γης συμφωνεί. «Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται και κακοποιείται η γη μας ήδη μας επιφυλάσσει μια εκδίκηση. Οι επιστήμονες είναι σαφείς: οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να μεταμορφώσουν τον τρόπο χρήσης της γης και των πόρων μας, διαφορετικά η ζωή στον πλανήτη μας σύντομα δεν θα είναι πλέον πιθανή», συμπληρώνει.
Οι επιστήμονες προτείνουν επίσης τη δραστική μείωση της αγροτικής απώλειας, καθώς 25% με 30% των τροφίμων παγκοσμίως δεν καταναλώνονται ποτέ.
Πράγματι, είναι γεγονός πως η Γη θερμαίνεται αρκετά γρηγορότερα από τους ωκεανούς: η μέση θερμοκρασία επιφάνειας της ξηράς είναι πλέον 1,5 βαθμό Kελσίου υψηλότερη από ό,τι στα τέλη του 19ου αιώνα. Η έρευνα του IPCC αναφέρει πως οι επιπτώσεις της αλλαγής είναι ήδη τρομακτικές για την επισιτιστική ασφάλεια, καθώς οι αυξημένες θερμοκρασίες, η ξηρασία και οι απότομες μεταβολές στις βροχοπτώσεις προκαλούν τεράστιες ζημιές στις καλλιέργειες. Επιπλέον, τα περιθώρια στενεύουν. Ο καθηγητής Πιτ Σμιθ του Πανεπιστημίου του Αμπερντίν –ένας από τους συγγραφείς της έκθεσης του οργανισμού– ισχυρίζεται πως το σύστημα τροφίμων δεν θα μπορεί πλέον να στηρίξει τις ανάγκες της ανθρωπότητας αν η παγκόσμια θέρμανση σημειώσει άνοδο πέρα από τους 2 βαθμούς Κελσίου.
Παρότι η συζήτηση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχει πλέον φτάσει δυναμικά στο προσκήνιο, η κακή εκμετάλλευση της γης και του γλυκού νερού από την ανθρωπότητα βρίσκεται σε πρωτοφανή σημεία. Τα τρία τέταρτα της συνολικής έκτασης της Γης που δεν καλύπτεται από πάγο χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο. Ο αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός και η υπερβολική κατανάλωση οδηγούν στην απώλεια 10 δισεκατομμυρίων δέντρων ετησίως, ενώ η κατανάλωση κρέατος έχει διπλασιαστεί από το 1961. Η εντατική γεωργία σημαίνει ότι το έδαφος χάνεται με ρυθμό 100 φορές ισχυρότερο από ό,τι οργώνεται.
Ωστόσο, η έκθεση της IPCC προσθέτει με συγκρατημένη αισιοδοξία πως λύσεις υπάρχουν. Ισως η σημαντικότερη είναι η ανάσχεση της καταστροφής των δασών, των τυρφώνων και των υδροβιοτόπων, τα οποία αποθηκεύουν τεράστιες ποσότητες άνθρακα – και μπορούν να απορροφήσουν ακόμη περισσότερα εάν παραμείνουν αδιατάρακτα.
