Καρκίνος και παχυσαρκία: Ποιες μορφές του σχετίζονται με τα περιττά κιλά

Πριν από λίγες ημέρες, μία νέα, μεγάλη ανάλυση επιβεβαίωσε ότι καρκίνος και παχυσαρκία είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι.

Την ανάλυση πραγματοποίησαν επιστήμονες από την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS), οι οποίοι εξέτασαν παγκόσμια στοιχεία για το έτος 2012.

Το συμπέρασμά τους ήταν ότι εκείνη τη χρονιά 544.300 κρούσματα καρκίνου (ή το 4% του συνόλου) οφείλονταν στην παχυσαρκία.

Ωστόσο υπήρχε μεγάλη διαφορά στη συχνότητα ανάμεσα στις αναπτυσσόμενες και τις ανεπτυγμένες χώρες.

Στα φτωχά κράτη λιγότερο από το 1% των καρκίνων οφείλονταν στα περιττά κιλά. Αντιθέτως, στις πλούσιες χώρες της Δύσης και σε εύπορες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής το αντίστοιχο ποσοστό έφτανε το 8%.

Τα ευρήματα αυτά δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση CA: A Cancer Journal for Clinicians.

Οι τύποι

Ποιες είναι όμως οι μορφές καρκίνου που προκαλούνται από την παχυσαρκία; Το 2016, η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας του Καρκίνου (IARC) δημοσίευσε έκθεση για τον καρκίνο και την παχυσαρκία. Σε αυτή ανέφερε ότι η παχυσαρκία έχει αιτιολογική σχέση με 13 μορφές καρκίνου. Πρόκειται για:

* Τον καρκίνο του μαστού (μετά την εμμηνόπαυση)

* Τον καρκίνο του παχέος εντέρου

* Τον καρκίνο του ενδομητρίου (είναι το εσωτερικοί τοίχωμα της μήτρας)

* Τον καρκίνο του οισοφάγου

* Τον καρκίνο της χοληδόχου κύστεως

* Τον καρκίνο του νεφρού

* Τον καρκίνο του ήπατος

* Τον καρκίνο των ωοθηκών

* Τον καρκίνο του παγκρέατος

* Τον καρκίνο του στομάχου

* Τον καρκίνο του θυρεοειδούς

* Το κακόηθες μηνιγγίωμα

* Το πολλαπλούν μυέλωμα

Πιο πρόσφατα, το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας του Καρκίνου (WCRF) σε άλλη έκθεση πρόσθεσε στον προαναφερθέντα κατάλογο:

* Τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη

* Τους καρκίνους του στόματος, του φάρυγγα και του λάρυγγα.

Τα ποσοστά των κρουσμάτων

Το WCRF παρέθεσε επίσης το ποσοστό των κρουσμάτων ανά καρκίνο που σχετίζονται με την παχυσαρκία:

* Αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου: 35%

* Καρκίνος του παγκρέατος: 18%

* Καρκίνος του παχέος εντέρου: 16%

* Καρκίνος του ήπατος: 27%

* Καρκίνος του μαστού (μετά την εμμηνόπαυση): 17%

* Καρκίνος του ενδομητρίου: 50%

* Καρκίνος του νεφρού: 24%

* Καρκίνος των ωοθηκών: 5%

Υπάρχουν επίσης πολλές μελέτες που υποδηλώνουν ότι το πάχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο.

Άλλες μελέτες, εξ άλλου, έχουν δείξει ότι διάφορες μορφές καρκίνου αναπτύσσονται και εξαπλώνονται πιο γρήγορα στους παχύσαρκους ανθρώπους απ’ ό,τι στους αδύνατους.

Που οφείλεται η συσχέτιση

Πώς μπορεί, όμως, να σχετίζονται καρκίνος και παχυσαρκία; Η απάντηση δεν είναι απλή και εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί της ACS, η παχυσαρκία μπορεί να ευνοεί τον καρκίνο με διάφορους μηχανισμούς. Ένας είναι ότι αλλάζει τα επίπεδα των λιποδιαλυτών ορμονών στο σώμα, γεγονός που εξηγεί τη συσχέτιση με τον καρκίνο του μαστού μετά την εμμηνόπαυση.

Επιπλέον, η παχυσαρκία αυξάνει την ινσουλίνη, τη γλυκόζη (σάκχαρο αίματος) και τους παράγοντες αυξήσεως της ινσουλίνης. Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, με συνέπεια οι όγκοι να αναπτύσσονται ταχύτερα και να είναι πιο ανθεκτικοί στις αντινεοπλασματικές θεραπείες.

Υπάρχουν επίσης μορφές καρκίνου (π.χ. καρκίνος του παχέος εντέρου) που επηρεάζονται από την κακή διατροφή.

Υπάρχουν, όμως, και κάποιες (π.χ. πολλαπλούν μυέλωμα, καρκίνος του νεφρού) για τις οποίες δεν έχει βρεθεί ακόμα κάποιος πιθανός μηχανισμός που να εξηγεί τη συσχέτιση με την παχυσαρκία.

Η επικρατέστερη θεωρία είναι πως καρκίνος και παχυσαρκία συνδέονται με έναν πολύπλοκο μηχανισμό. Αυτός εμπλέκει τη χρόνια φλεγμονή που προκαλεί η παχυσαρκία με την έκλυση ορισμένων ουσιών (λ.χ. οιστρογόνα, ινσουλίνη, κυτταροκίνες) και τη διατάραξη της επικοινωνίας των σωματικών κυττάρων μεταξύ τους.

Το αδυνάτισμα

Δεδομένου ότι καρκίνος και παχυσαρκία σχετίζονται στενά, μπορεί άραγε να προστατευθεί κανείς χάνοντας τα περιττά του κιλά; Οι έως τώρα μελέτες είναι θετικές, αλλά πρέπει κανείς να χάσει πολύ βάρος.

Μελέτες με παχύσαρκες γυναίκες, λ.χ., έχουν δείξει πως η απώλεια του 20% του αρχικού σωματικού βάρους βελτιώνει ορισμένους βιοδείκτες (ουσίες) στο αίμα που σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού.

Και μία μεγάλη ανάλυση του 2016, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ηθελημένη απώλεια βάρους επηρεάζει δύο βασικούς μηχανισμούς που συνδέουν τον καρκίνο με την παχυσαρκία. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι οι ορμόνες και η φλεγμονή.

Ας σημειωθεί ότι δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιαίτερα παχύσαρκος για να αρχίσει να αυξάνεται ο κίνδυνος καρκίνου που διατρέχει. Μελέτες έχουν δείξει ότι ακόμα και στα υπέρβαρα άτομα, ο κίνδυνος αυτός είναι πιο αυξημένος απ’ ό,τι σε όσους έχουν φυσιολογικό σωματικό βάρος.