της Μάιρας-Ευαγγελίας Στεφανάκου/Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο συχνότερος καρκίνος στον γενικό πληθυσμό, κι ένας από τους σοβαρότερους. Κάθε χρόνο στη χώρα μας γίνεται διάγνωση σε 10.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του πνεύμονα.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα αναπτύσσονται καθώς η κατάσταση εξελίσσεται. Τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα περιλαμβάνουν:
- βήχα που δεν εξαφανίζεται μετά από 2 ή 3 εβδομάδες
- μακροχρόνιο βήχα που επιδεινώνεται
- λοιμώξεις στο στήθος που επιμένουν
- αιμόπτυση
- πόνο στην αναπνοή ή στο βήχα
- επίμονη δύσπνοια
- επίμονη κούραση ή έλλειψη ενέργειας
- απώλεια όρεξης ή ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Λιγότερο κοινά συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα περιλαμβάνουν:
- αλλαγές στην εμφάνιση των δακτύλων σας, εμφάνιση γνωστή ως «πληκτροδακτυλία»
- δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία) ή πόνος κατά την κατάποση
- συριγμός (ήχος σα σφύριγμα κατά την αναπνοή)
- βραχνή φωνή
- πρήξιμο του προσώπου ή του λαιμού
- επίμονο πόνο στο στήθος ή στον ώμο.
Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα;
- Κάπνισμα (παθητικό κι ενεργητικό). Το κάπνισμα είναι η αιτία που οφείλεται για τα περισσότερα περιστατικά (το 70%) καρκίνου του πνεύμονα. Το τομπάκο περιέχει περισσότερες από 60 διαφορετικές τοξικές ουσίες, οι οποίες είναι μάλιστα καρκινογόνες. Ενώ το κάπνισμα τσιγάρων είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου, η χρήση άλλων τύπων προϊόντων καπνού (όπως πούρων) μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα και άλλων τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του οισοφάγου και ο καρκίνος του στόματος.
- Το κάπνισμα κάνναβης έχει επίσης συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα. Οι περισσότεροι καπνιστές κάνναβης αναμιγνύουν κάνναβη με καπνό. Ενώ τείνουν να καπνίζουν λιγότερο καπνό από ό, τι τα άτομα που καπνίζουν τακτικά τσιγάρα, συνήθως εισπνέουν πιο βαθιά και κρατούν τον καπνό στους πνεύμονές τους για περισσότερο. Ειδικότερα, το κάπνισμα 4 «τσιγάρων» κάνναβης μπορεί να είναι τόσο βλαβερό για τους πνεύμονες όσο το κάπνισμα 20 τσιγάρων τομπάκο. Ακόμα και το κάπνισμα σκέτης κάνναβης όμως είναι δυνητικά επικίνδυνο, καθώς περιέχει επίσης ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
- Ραδόνιο. Το ραδόνιο είναι ένα φυσικό ραδιενεργό αέριο που προέρχεται από μικρές ποσότητες ουρανίου που υπάρχουν σε όλους τους βράχους, τα εδάφη και τα κτίρια. Εάν εισπνευστεί ραδόνιο, μπορεί να βλάψει τους πνεύμονές σας, ειδικά εάν είστε καπνιστής.
- Έκθεση σε άλλες ουσίες. Η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες, όπως τα βαρέα μέταλλα, που χρησιμοποιούνται σε πολλά επαγγέλματα και βιομηχανίες, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η έκθεση σε αναθυμιάσεις ντίζελ για πολλά χρόνια αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα.
- Διατροφικοί παράγοντες. Επίσης, έχει μετρηθεί αυξημένος κίνδυνος για ανάπτυξη της ασθένειας σε λήψη συμπληρωμάτων β-καροτενίου και κατανάλωση πόσιμου νερού πλούσιου σε αρσενικό.
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Αν έχετε συμπτώματα και παραπεμφθείται σε γιατρό, αυτός/ή θα εξετάσει τη γενική σας υγεία και τα συμπτώματά σας. Μπορεί να σας εξετάσει την εισπνοή σας με τη βοήθεια σπιρομέτρου, το οποίο μετρά πόσο αέρα εισπνέεται κι εκπνέεται. Μπορεί να σας ζητηθεί να κάνετε εξέταση αίματος για να αποκλείσετε ορισμένες από τις πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων σας, όπως λοίμωξη στο στήθος.
Για την διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα γίνονται απεικονιστικές εξετάσεις που περιλαμβάνουν σε πρώτη φάση ακτινογραφία θώρακος. Κατόπιν, απαιτείται αξονική και μαγνητική τομογραφία, κατά τις οποίες εντοπίζεται αν υπάρχουν μεταστάσεις και τι έκταση έχει. Επίσης, απαιτείται βρογχοσκόπηση και βιοψία για τον καθορισμό του ιστολογικού τύπου.
Όταν τελειώσουν αυτές οι δοκιμές, κρίνεται σκόπιμη η ταυτοποίηση του σταδίου του καρκίνου. Για τη σταδιοποίηση αυτή χρησιμοποιείται το σύστημα TNM (Tumor, Nodes, Metastasis), δηλαδή αξιολογεί τόσο το μέγεθος όγκου, όσο και την εξάπλωση στους λεμφαδένες, και αν υπάρχει ή όχι μετάσταση. Οι δύο κύριοι ιστολογικοί τύποι, από την άλλη, είναι:
- Μη μικροκυτταρικός καρκίνος, που χωρίζεται σε αδενοκαρκίνωμα ή καρκίνωμα από πλακώδες επιθήλιο.
- Μικροκυτταρικός καρκίνος, ο οποίος είναι πιο σπάνιος, αλλά πολύ επιθετικός.
Ποια η θεραπευτική αντιμετώπιση;
Η θεραπεία για τον καρκίνο του πνεύμονα διευθύνεται από μια πολυεπιστημονική ομάδα θεραπόντων. Αυτή η ομάδα περιλαμβάνει τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας που απαιτούνται για τη διάγνωση, το στάδιο του καρκίνου σας και τον προγραμματισμό της καλύτερης θεραπείας. Ο τύπος θεραπείας που ορίζεται για τον ασθενή με καρκίνο του πνεύμονα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως: τον τύπο του καρκίνου του πνεύμονα, το μέγεθος και τη θέση του όγκου, το στάδιο, τη συνολική υγεία.
Οι πιο κοινές επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ανοσοθεραπεία, ή και συνδυασμός κάποιων από αυτά.
Διατροφή και καρκίνος του πνεύμονα
Ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι η καλύτερη πρόληψη απέναντι σε αυτή τη νόσο. Εάν καπνίζετε, συστήνεται να σταματήσετε το κάπνισμα το συντομότερο δυνατό. Μετά από 10 χρόνια απαγόρευσης του καπνίσματος, οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα πέφτουν στο ήμισυ σε σχέση με το αν καπνίζατε.
Η έρευνα δείχνει ότι η κατανάλωση δίαιτας με χαμηλά λιπαρά, υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 5 μερίδων φρέσκων φρούτων και λαχανικών την ημέρα και πολλών ολικής αλέσεως, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα, καθώς και άλλων τύπων καρκίνου και καρδιακών παθήσεων.
Παράλληλα σε αυτά, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι η τακτική άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα και άλλων τύπων καρκίνου. Συνιστάται στους περισσότερους ενήλικες να κάνουν τουλάχιστον 150 λεπτά αερόβιας μέτριας έντασης δραστηριότητα, και ασκήσεις ενδυνάμωσης τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.
Συμβάλλουν τα κανναβινοειδή;
Ο καρκίνος του πνεύμονα σχετίζεται δυστυχώς με πολύ κακή πρόγνωση. Επομένως, συνεχώς επανεκτιμούνται τα υπάρχοντα φάρμακα και θεραπείες για την αντιμετώπισή του.
Ένα πιθανό παράδειγμα μίας νέας ουσίας που διερευνάται για το ρόλο της στην ασθένεια είναι η κανναβιδιόλη (CBD), μια μη ψυχοδραστική ένωση από την κάνναβη. Η CBD θα μπορούσε να είναι ένα πιθανό φάρμακο στη θεραπεία του καρκίνου. Η CBD έχει αποδειχθεί ότι έχει αντι-νεοπλασματικές επιδράσεις in vitro και in vivo στον καρκίνο του πνεύμονα και άλλους τύπους καρκίνου.Έως τώρα έχει παρατηρηθεί η περίπτωση ενός ασθενούς με αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα, ο οποίος αρνήθηκε τη συμβατική θεραπεία, του οποίου ο όγκος ανταποκρίθηκε αισθητά στο έλαιο CBD.
Ωστόσο, αυτή δεν ήταν μια επίσημη μελέτη που περιελάμβανε ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για τον έλεγχο της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας. Πολλοί άλλοι παράγοντες μπορεί να έχουν παίξει ρόλο στα αποτελέσματα του άνδρα. Επιπλέον, αυτά τα αποτελέσματα δεν έχουν αναπαραχθεί σε κανένα είδος μεγάλης κλίμακας μελέτης.
Μια μελέτη του 2014 διαπίστωσε ότι τα η CBD μπορεί να βοηθήσει τα κύρια καρκινικά κύτταρα να ανταποκριθούν καλύτερα στην ακτινοθεραπεία. Ωστόσο, αυτή η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε κύτταρα, όχι σε ζώα ή ανθρώπους. Ωστόσο, άλλες έρευνες δείχνουν ότι τα κανναβινοειδή μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον καρκίνο. Σε μια μελέτη του 2004, το THC αύξησε στην πραγματικότητα πόσο γρήγορα αυξήθηκαν ορισμένα καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα και του εγκεφάλου.
Ενώ δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να δείχνουν ότι το έλαιο κάνναβης μπορεί να θεραπεύσει τον καρκίνο, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από μια σειρά συμπτωμάτων καρκίνου του πνεύμονα ή της θεραπείας του, όπως: πόνος, κόπωση, ναυτία, άγχος, κατάθλιψη, πονοκεφάλους, μειωμένη όρεξη, πόνος στα νεύρα.
Πηγή: mednutrition.gr
