Κήλη: Ποιοι κίνδυνοι απειλούν τους ασθενείς που καθυστερούν το χειρουργείο

Περιπέτειες με την υγεία τους μπορεί να έχουν οι ασθενείς με κοιλιακή κήλη που παραμένει αθεράπευτη για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν και συνήθως η κήλη δεν είναι απειλητική για τη ζωή, δεν είναι απίθανο να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές.

Ο κίνδυνος των επιπλοκών είναι αυξημένος στους ασθενείς που πονούν και εξαιτίας του πόνου περιορίζουν τις δραστηριότητές τους.

Όπως εξηγεί ο γενικός χειρουργός Αναστάσιος Ξιάρχος, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής, μια κήλη στην περιοχή της κοιλιάς αναπτύσσεται όταν ένα όργανο (ιδίως το λεπτό έντερο) βρίσκεται ένα αδύναμο σημείο ή σχίσιμο στο περιτόναιο, από το οποίο προβάλλει δημιουργώντας μικρό εξόγκωμα.

Το περιτόναιο είναι μία μεμβράνη που καλύπτει και συγκρατεί στη θέση τους τα όργανα της κοιλιάς.

Η κήλη συνήθως αναπτύσσεται εξαιτίας της αδυναμίας των κοιλιακών μυών και της αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης. Αναλόγως με το σημείο όπου θα αναπτυχθεί, η κήλη μπορεί να έχει διάφορες μορφές, όπως:

• Βουβωνοκήλη. Αναπτύσσεται στην περιοχή του δεξιού ή/και του αριστερού βουβωνικού πόρου
• Ομφαλοκήλη. Η κήλη αναπτύσσεται γύρω από τον ομφαλό της κοιλιάς
• Μηροκήλη. Είναι μία μορφή κήλης που εμφανίζεται στη μηροβουβωνική περιοχή (στον μηριαίο δακτύλιο)
• Διαφραγματοκήλη. Είναι μία κήλη που εμφανίζεται στο διάφραγμα, στο σημείο απ’ όπου διέρχεται ο οισοφάγος για να φθάσει στο στομάχι. Το διάφραγμα είναι ο μυς που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιά

«Αν και οι κήλες μπορούν να εμφανιστούν στον καθένα, οι ηλικιωμένοι, οι καπνιστές, και οι παχύσαρκοι αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο», λέει ο κ. Ξιάρχος. «Αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν κήλη έχουν και τα άτομα που έχουν ήδη υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. Οι κήλες μπορεί να προκύψουν λόγω τραυματισμού, ασθένειας, ανύψωσης βάρους ή εγκυμοσύνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, είναι ιδιοπαθείς, δηλαδή δεν μπορεί να εξακριβωθεί η αιτία τους».

20 εκατομμύρια επεμβάσεις τον χρόνο

Η αποκατάσταση της κήλης είναι αποκλειστικά χειρουργική.  Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται σε όλο τον κόσμο περισσότερα από 20 εκατομμύρια χειρουργεία για την αποκατάσταση κήλης (100-300 ανά 100.000 κατοίκους).

Στις χώρες υψηλού εισοδήματος η συντριπτική πλειονότητα των εγχειρήσεων αφορούν βουβωνοκήλες. Υπολογίζεται ότι οι πιθανότητες εκδήλωσης μιας βουβωνοκήλης στη διάρκεια της ζωής είναι 27% για τους άνδρες και 3% για τις γυναίκες.

Οι περισσότερες εγχειρήσεις εκτελούνται πριν από την εμφάνιση επιπλοκών, οι οποίες έχουν υψηλή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Οι κήλες που παρουσιάζουν επιπλοκές είναι σπάνιες αλλά θεωρούνται σοβαρά περιστατικά που πρέπει να χειρουργηθούν αμέσως.

Γιατί συνιστάται πρώιμη επέμβαση

Εάν η κήλη δεν αντιμετωπιστεί σωστά και εγκαίρως, τείνει να επιδεινώνεται ή και να μεγαλώνει. Σε τέτοια περίπτωση, τα ήπια συμπτώματα μπορεί να μετατραπούν σε σοβαρότερα, πιθανώς και σε σοβαρές επιπλοκές.

Όπως διευκρινίζει ο κ. Ξιάρχος, ο περιορισμός των δραστηριοτήτων μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η κήλη θα θεραπευτεί από μόνη της. Σε μερικούς ασθενείς παύει να αναπτύσσεται, σε άλλους μπορεί να μεγαλώσει υπερβολικά, καθιστώντας την αποκατάσταση πιο δύσκολη.

Γι’ αυτό είναι προτιμότερο να αντιμετωπίζεται η κήλη όταν το μέγεθός της είναι σχετικά μικρό. Οι μικρότερες κήλες είναι πιο εύκολο να αποκατασταθούν και ο χρόνος ανάκαμψης είναι πολύ μικρότερος.

Ο στραγγαλισμός της κήλης

«Εάν το προεξέχον έντερο δεν ωθηθεί πίσω στη θέση του, το περιεχόμενο της κήλης μπορεί να παγιδευτεί στο κοιλιακό τοίχωμα», εξηγεί ο ειδικός. «Μια περισφιγμένη κήλη, όπως ονομάζεται, δύναται  να οδηγήσει σε απόφραξη εντέρου. Εάν η κατάσταση αυτή αφεθεί χωρίς θεραπεία περισσότερο από 6 ώρες, μπορεί να διακοπεί η ροή του αίματος σε τμήμα του εντέρου, με αποτέλεσμα τον στραγγαλισμό της κήλης».

Ο στραγγαλισμένος ιστός μπορεί:

• Να υποστεί διάτρηση
• Να απελευθερώσει τοξίνες
• Να προκαλέσει βακτηριακή λοίμωξη. Η λοίμωξη αυτή μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρες καταστάσεις, όπως η νεκρωτική εντεροκολίτιδα (μια σοβαρή φλεγμονή του εντέρου) και σηψαιμία

Οι περισφιγμένες και στραγγαλισμένες κήλες είναι ιατρικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που απαιτούν επειγόντως χειρουργική επέμβαση. Ο στόχος της θεραπείας αποσκοπεί πρωτίστως στην απομάκρυνση του περισφιγμένου εντέρου ή τοποθέτηση του ιστού στη θέση του, αποτρέποντας ταυτόχρονα τις υποτροπές.

Η προσπάθεια να αντιμετωπιστεί μια περισφιγμένη κήλη μπορεί να είναι πιο πολύπλοκη από τη θεραπεία μιας απλής κήλης. Επιπλέον, η ανάρρωση διαρκεί πολύ περισσότερο και ο κίνδυνος υποτροπής είναι υψηλότερος.

Τα ύποπτα συμπτώματα των επιπλοκών

«Δεδομένου, λοιπόν, ότι η κήλη μπορεί να προκύψει σε οποιαδήποτε ηλικία, η γνώση και αναγνώριση των προειδοποιητικών ενδείξεων μιας επιπλοκής μπορεί αποδειχθεί σωτήρια», τονίζει ο κ. Ξιάρχος.

Ο έντονος πόνος, η ναυτία, ο έμετος και ο πυρετός «πρέπει να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου και να ωθήσουν τον ασθενή στην άμεση αναζήτηση ιατρικής φροντίδας», προσθέτει.

Η αποκατάσταση της κήλης γίνεται με λαπαροσκοπική επέμβαση με την τοποθέτηση διπλού πλέγματος. Η μέθοδος προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, αφού αποφεύγονται οι μεγάλες τομές και μειώνεται ο κίνδυνος υποτροπής. Μειώνεται επίσης ο χρόνος ανάρρωσης και επανόδου του ασθενή στις δραστηριότητές του.