Με την έξαρση της επιδημίας του κορωνοϊού (SARS-CoV-2) έχουν διατυπωθεί υποψίες ότι ορισμένα ευρέως διαδεδομένα αντιυπερτασικά φάρμακα, όπως οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου και οι αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης, ευνοούν την έξαρση της νόσου και πρέπει να διακόπτονται.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία διότι η υπέρταση αποτελεί σήμερα μια χρόνια επιδημία με πολύ μεγαλύτερη επικράτηση από τον κορωνοϊό. Διαγιγνώσκεται στο 34% των ατόμων άνω των 20 ετών και στο 67% των ατόμων άνω των 60 ετών και αποτελεί έναν από τους κυριότερους προαδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου και οι αποκλειστές των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης αποτελούν τα πλέον ανεκτά αντυπερτασικά φάρμακα με τις λιγότερες παρενέργειες και, επιπλέον, είναι βασικοί παράγοντες για την θεραπευτική αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας.
Παρά τον καθησυχασμό που έχει επιχειρηθεί από την επίσημη ενημέρωση του υπουργείου, το θέμα λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, με αποτέλεσμα να δεχόμαστε όλοι καθημερινά τηλεφωνήματα από ασθενείς, την ώρα που μέσω του Διαδικτύου προβάλλονται σωρηδόν αντιεπιστημονικές απόψεις που κυριολεκτικά αποπροσανατολίζουν το κοινό.
Ποια είναι τα επιιτημονικά δεδομένα;
Τα φάρμακα αυτά όντως προκαλούν αύξηση της παραγωγής του ενζύμου ACE2 το οποίο, στην κυτταρική μεμβράνη, λειτουργεί ως υποδοχέας για την προσκόλληση του κορωνοϊού. Ενδέχεται, επομένως, η αύξηση του ACE2 να συντείνει στην εγκατάσταση της νόσου. Υπάρχουν όμως τρία βασικά προβλήματα με την θεωρία αυτή. Πρώτον, σημαντική αύξηση του ACE2 έχει διαπιστωθεί σε πειραματόζωα. Στον άνθρωπο υπάρχουν ενδείξεις για ένα φάρμακο και όχι για όλα τα μέλη της ομάδος. Δεύτερον, η αύξηση του κυκλοφορούμενου στο αίμα ACE2 ενδεχομένως να λειτουργεί ανταγωνιστικά με την πρόσληψη του ιού από το κυτταρικό ACE2, προστατεύοντας, στην ουσία, τα κύτταρα από τον ιό. Επιπλέον, η αντιοξειδωτική και αντιφελγμονώδης δράση αυτών των φαρμάκων έχει αποδεδειγμένα ευεργετικές επιπτώσεις σε ασθενείς με άλλους είδους πνευμονία και οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια. Ολα αυτά όμως είναι θεωρίες. Κλινικά δεδομένα σε σχέση με τον κορωνοϊό δεν υπάρχουν ακόμη.
Τι πρέπει επομένως να πράξει ο ασθενής;
Πολλές Εταιρείες Καρδιολογίας και Υπερτάσεως, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη, έχουν λεπτομερώς εξετάσει τα θεωρητικά και πειραματικά δεδομένα και έχουν ήδη κυκλοφορήσει οδηγίες για την περίσταση. Και όλες συμφωνούν: δεν υφίσταται λόγος διακοπής αυτών των φαρμάκων σε ασθενείς στους οποίους υπάρχουν ενδείξεις νοσήματος, όπως υπέρταση ή καρδιακή ανεπάρκεια. Δύο σχετικές κλινικές μελέτες για την επίπτωση ειδικά αυτών των φαρμάκων στον κορωνοϊό έχουν ήδη σχεδιασθεί και η ιατρική κοινότητα αναμένει τα αποτελέσματά τους. Οι ασθενείς μπορούν να είναι βέβαιοι ότι παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και ότι, αν κάτι νέο προκύψει βάσει εμπεριστατωμένων ενδείξεων, οι υπεύθυνοι επιστημονικοί φορείς θα ενημερώσουν αμέσως το κοινό.
* Ο κ. Δημοσθένης Κατρίτσης είναι Διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Υγεία, Επίτιμος Διευθυντής Καρδιολογίας του νοσοκομείου St Thomas’ του Λονδίνου και, μέχρι προσφάτως, λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Harvard.
