Κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως μάλιστα το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος.
– Πώς σχετίζεται με τον κορωνοϊό
«Η πανδημία του νέου κορωνοϊού αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα ως άμεση απειλή της ανθρώπινης ζωής και της Δημόσιας Υγείας», υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή της η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα, με πρόεδρο τον καθηγητή κ. Παναγιώτη Μπεχράκη.
Η βιβλιογραφία της χρήσης προϊόντων καπνού (τσιγάρων, πούρων, ηλεκτρονικών τσιγάρων, ναργιλέ, θερμαινόμενων μη καιομένων, νέων καπνικών προϊόντων κ.α.) σε σχέση με τη νόσο COVID-19 δεν είναι πλούσια, επιβάλλεται όμως, η κατά το δυνατόν υπεύθυνη ενημέρωση του κοινού με βάση τα μέχρι στιγμής διεθνή δεδομένα και την εμπειρία των μελών της Επιτροπής*.
Συγκεκριμένα επισημαίνονται τα ακόλουθα:
1.Μεταδοτικότητα COVID-19
– Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως μάλιστα το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος και προδιαθέτει για εμφάνιση συχνών βρογχιτιδικών και πνευμονικών λοιμώξεων. Αυτό έχει πιστοποιηθεί για τους ιούς του κοινού κρυολογήματος και της γρίπης (Arcani L. 2004, Arch Intern Med), φαίνεται ότι επιβεβαιώνεται, ως προς την βαρύτερη πορεία της νόσου και για τον ιό SARS-CoV-2 (Zhang et al. Lancet 2020, Guan et al. NEJM 2020).
– Ειδικότερα, έχει αποδειχθεί ότι ο κορωνοϊός αυτός προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE-2).Η γονιδιακή έκφραση του ενζύμου αυτού είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή (Cai 2020), ο οποίος με αυτόν το μηχανισμό παρέχει περισσότερους υποδοχείς και ακόμη πιο πρόσφορο έδαφος για προσκόλληση το ιού στον πνεύμονα(Zhang et al. Crit Care Med 2020).
– Επίσης τονίζεται ότι η χρήση προϊόντων καπνού:
• συνεπάγεται πολύ μεγάλη αύξηση της επαφής των χεριών με το στόμα
• φέρνει σε συχνή επαφή τα δάκτυλά με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα
(πακέτο, σπίρτα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος, συστήματα ναργιλέ
κ.α.) ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών
• δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας.
2. Βαρύτητα COVID-19
Η γνωστή από την εποχική γρίπη, βαρύτερη πορεία των ιογενών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος στους χρήστες προϊόντων καπνού, επιβεβαιώνεται και με τον SARS-CoV-2.Αναφορές από την Κίνα ανεβάζουν το ποσοστό των καπνιστών ασθενών με COVID-19 που χρειάσθηκε να εισαχθούν σε ΜΕΘ στο 12.3%, ενώ οι μη καπνιστές ήταν μόλις 4,7% (Guan et al NEJM 2020).
3. Δυσμενής πρόγνωση COVID-19
Πρόσφατη μελέτη από τη Κίνα (Zhou et al 2020) αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς.
4. Διασπορά COVID-19
– Ο προσυμπτωματικός ή ασυμπτωματικός καπνιστής και ιδίως ο πάσχων από ΧΑΠ, με τον χρόνιο βήχα του, προκαλεί μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά της νόσου. Τα μικροσταγονίδια από βίαιη εκπνοή ή βήχα σε κλειστό χώρο εξακοντίζονται με ταχύτητα άνω των 10m/sec και φθάνουν σε απόσταση μεγαλύτερη των επτά μέτρων (Bourbuido L. JAMA 2020).
– Ο χρήστης προϊόντων καπνού, επιπλέον παράγει ρύπους που δυνητικά συμβάλλουν στη διασπορά της νόσου (αποτσίγαρα, αιωρούμενα σωματίδια, τριτογενές κάπνισμα από ρύπανση δαπέδου, επίπλων κ.α.).
5. Παθητικό κάπνισμα – προστασία παιδιών
– Η απαγόρευση των μετακινήσεων, που εφαρμόζεται για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αυξάνει τον κίνδυνο οικογενειακής έκθεσης, ιδίως μικρών παιδιών, σε δευτερογενές και τριτογενές παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι.
– Στον καπνιστή, που έχει απόλυτη ανάγκη το κάπνισμα, συνιστάται να καπνίζει μόνο σε εξωτερικό χώρο (αυλή ή βεράντα) και εκτός θέας μικρών παιδιών.
6. Περιορισμός στο σπίτι – stress
– Ο περιορισμός στο σπίτι και η συνεχής συμβίωση μέσα σε μικρό χώρο είναι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το συναίσθημα, τον ύπνο, τις ανθρώπινες σχέσεις και να αυξήσουν την επιθυμία των καπνιστών για χρήση καπνικών προϊόντων. Το ίδιο ισχύει για την αυξημένη επιθυμία για πρόσληψη γλυκών και αλκοόλ.
– Η διατήρηση μιας τακτικής ρουτίνας στο ύπνο, στα γεύματα, στην άσκηση, στην εργασία και στη διασκέδαση θα μετριάσει της αρνητικές επιδράσεις της απομόνωσης.
– Η υπερσυγκέντρωση στις ειδήσεις για τον ιό δεν βοηθάει και η ασχολία αυτή προτείνεται να είναι περιορισμένη.
Με βάση τις παραπάνω συνοπτικές παρατηρήσεις, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τον Έλεγχο του Καπνίσματος επισημαίνει ότι:
• Η αμεσότητα και η οξύτητα της επιδημίας του κορωνοϊού, αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό λόγο για διακοπή και γενική μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού, από κάθε είδους καπνιστή.
• Ευκολότερη είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος από ευκαιριακούς χρήστες, που ίσως είναι και λιγότερο εξαρτημένοι.
• Η αντιμετώπιση του στρες της απομόνωσης είναι σημαντικός συντελεστής διακοπής του καπνίσματος.
• Το παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι, κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης των μετακινήσεων, είναι σοβαρό πρόβλημα για όλη τη οικογένεια και ιδίως για τα παιδιά.
• Αναμένεται με ενδιαφέρον η ανάλυση των αποτελεσμάτων του καπνίσματος ως παράγοντα κινδύνου σε σχέση με την εμφάνιση, την βαρύτητα και την έκβαση της νόσου CΟVID-19 στη χώρα μας.
Η Επιτροπή θεωρεί ότι:
• Τέτοιου είδους άμεσες ανακοινώσεις επί του θέματος, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην ωριμότερη αντιμετώπιση όχι μόνο του καπνίσματος αλλά και της διασποράς του ιού SARS-CoV-2.
• Ιδιαίτερη έρευνα επιβάλλεται για τον ρόλο του ενζύμου ACE-2,ως παράγοντα κινδύνου μεταδοτικότητας της πανδημίας, τόσον όσον αφορά στην συχνότερη εμφάνιση της νόσου σε καπνιστές, όσο και στην μακρόχρονη διασπορά του ιού από «ιαθέντες από τη νόσο» καπνιστές.
Η Επιτροπή είναι πρόθυμη και έτοιμη να συμβάλει σε τέτοιου είδους επιστημονική έρευνα.
«Οι μαθητές, και γενικά οι νέοι άνθρωποι, που έχουν διδαχθεί και γνωρίζουν τις συνέπειες της χρήσης προϊόντων καπνού, αυτήν την κρίσιμη περίοδο, καλούνται να υψώσουν ακόμη ισχυρότερη φωνή κατά του καπνίσματος για προστασία από τον κορωνοϊό, τόσο των ίδιων των καπνιστών, όσο και όλης της οικογένειας» υπογραμμίσει η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της.
Τέλος, εκτιμά ότι η μέχρι σήμερα επιτυχής αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού στη χώρα μας αποτελεί έκφραση της ίδιας ώριμης κοινωνικής συμπεριφοράς, που πρόσφατα οδήγησε στην εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου και στην μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού, με την απλή διαδικασία της αποδοχής και της πρόθυμης εφαρμογής των νόμων του κράτους για προστασία της δημόσια υγείας.
