Τι είδους εμβόλιο είναι και πόσο αποτελεσματικό κατά του νέου κορωνοϊού. Τι έχουν δείξει οι μελέτες για τη δράση του εναντίον των ασυμπτωματικών λοιμώξεων και των μεταλλαγμένων κορωνοϊών που κυκλοφορούν παγκοσμίως.
Επείγουσα έγκριση στο εμβόλιο της Johnson & Johnson κατά της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός έδωσε νωρίς τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος) ο αρμόδιος οργανισμός φαρμάκων των ΗΠΑ. Η έγκριση έγινε μία ημέρα μετά την ομόφωνη θετική εισήγηση της αρμόδιας, ανεξάρτητης επιτροπής εμπειρογνωμόνων.
Το εμβόλιο της Johnson & Johnson είναι το τρίτο που λαμβάνει άδειας χρήσης έκτακτης ανάγκης (Emergency Use Authorization, EUA) από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων & Φαρμάκων (FDA). Έχουν προηγηθεί τα εμβόλια των εταιρειών Pfizer/BioNTech και της Moderna. Ωστόσο το νέο εμβόλιο είναι εντελώς διαφορετικό από αυτά.
Κατ’ αρχάς τα δύο πρώτα είναι εμβόλια που παρασκευάζονται με την τεχνολογία mRNA και περιέχουν μόνο τμήμα του γενετικού υλικού του κορωνοϊού.
Το εμβόλιο της Johnson & Johnson χρησιμοποιεί ως «όχημα» έναν ιό που προκαλεί κοινό κρυολόγημα για να εισαγάγει στον οργανισμό τμήμα από το γενετικό υλικό του κορωνοϊού. Ο ιός-όχημα είναι γνωστός ως αδενοϊός τύπου 26 (Ad26). Ο Ad26 είναι γενετικά τροποποιημένος ώστε να μην μπορεί να αναπαραχθεί μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Έτσι έχει περιορισμένη επίδραση.
Όταν εισαχθεί στον οργανισμό, τα ανθρώπινα κύτταρα που τον περιέχουν αρχίζουν να παράγουν προσωρινά την πρωτεΐνη που κωδικοποιείται στο πρόσθετο γενετικό υλικό. Αμέσως ενεργοποιείται το ανοσοποιητικό και τα καταστρέφει.
Μία άλλη διαφορά είναι ότι τα εμβόλια mRNA χορηγούνται σε δύο δόσεις, με χρονική απόσταση 21-28 ημερών μεταξύ τους. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson χορηγείται σε μία δόση. Ωστόσο η εταιρεία ανακοίνωσε ότι μελετά και τη χορήγηση δύο δόσεων από το εμβόλιό της. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης αναμένονται το καλοκαίρι.
Αποτελεσματικότητα και παρενέργειες
Όπως ανακοίνωσε η FDA, το εμβόλιο της Johnson & Johnson εγκρίθηκε για χορήγηση σε ενήλικες 18 ετών και άνω. Δοκιμάστηκε σε παγκόσμια μελέτη με 43.738 εθελοντές. Οι 21.895 από αυτούς έλαβαν το εμβόλιο της Johnson & Johnson και οι υπόλοιποι ένα εικονικό σκεύασμα (placebo).
Όπως έδειξαν τα στοιχεία, όσον αφορά την πρόληψη της μέτριας προς σοβαρής λοίμωξης Covid-19 το εμβόλιο ήταν:
- 67% αποτελεσματικό 14 ημέρες μετά τη χορήγησή του
- 66% αποτελεσματικό 28 ημέρες μετά τη χορήγησή του
Επιπλέον, είχε αποτελεσματικότητα 77% στην πρόληψη της σοβαρής Covid-19 δύο εβδομάδες μετά τη χορήγησή του. Το ποσοστό της προστασίας από αυτήν έφτανε στο 85% στις τέσσερις εβδομάδες από τον εμβολιασμό. Ήταν επίσης 100% αποτελεσματικό στην πρόληψη των νοσηλειών και των θανάτων.
Η μελέτη παρείχε επίσης προκαταρκτικές ενδείξεις ότι το εμβόλιο μειώνει και τις ασυμπτωματικές λοιμώξεις. Όσον αφορά τις πιθανές παρενέργειες, οι πιο συχνές ήταν:
- Πόνος στο σημείο της έγχυσης
- Πονοκέφαλος
- Κόπωση
- Μυαλγίες (πόνοι στους μυς)
- Ναυτία
Οι περισσότερες από αυτές τις παρενέργειες ήταν ήπιας έως μέτριας σοβαρότητας. Συνήθως διαρκούσαν 1-2 ημέρες.
Τα μεταδοτικά στελέχη του κορωνοϊού
Όπως αναφέρει το Reuters, τα εμβόλια των εταιρειών Pfizer και Moderna έχουν υψηλότερη αποτελεσματικότητα. Ωστόσο δεν μπορεί να γίνει σύγκριση με το νέο. Και αυτό διότι οι κλινικές μελέτες με τα τρία εμβόλια είχαν διαφορετικούς στόχους. Επιπλέον, αυτή με το εμβόλιο της Johnson & Johnson διενεργήθηκε όταν κυκλοφορούσαν περισσότερα μεταδοτικά στελέχη του νέου κορωνοϊού.
Στην πραγματικότητα, είναι ένα από τα λιγοστά που έχουν δοκιμαστεί εναντίον της μετάλλαξης της Νότιας Αφρικής. Βρέθηκε ότι έχει αποτελεσματικότητα 64% στη μείωση της ήπιας προς σοβαρής νόσου Covid-19 που προκαλείται από αυτή τη μετάλλαξη.
Η Johnson & Johnson ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι αναπτύσσει την δεύτερη γενιά του εμβολίου που θα στοχεύει αμιγώς την μετάλλαξη της Νότιας Αφρικής. Η πρώτη φάση των κλινικών δοκιμών προγραμματίζεται να αρχίσει το καλοκαίρι.
Το νέο εμβόλιο διανέμεται και φυλάσσεται σε κοινά ψυγεία, επομένως είναι πιο εύκολη η διανομή του παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, η αξιολόγηση του εμβολίου έχει προγραμματιστεί για τις 11 Μαρτίου. Οι πρώτες δόσεις στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένονται τον Απρίλιο.
