Με βασικό αντικείμενο διαφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών τους όρους υπό τους οποίους θα χορηγείται η στήριξη από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας συνεδριάζει σήμερα το Eurogroup, σε μια προσπάθεια να καταλήξει σε συμβιβαστική πρόταση στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. μεθαύριο.
Οι «σκληροί» και οι «άλλοι» έχουν πάρει θέσεις, με τον ρόλο της Γερμανίας να αναμένεται καθοριστικός προκειμένου να γεφυρωθούν οι διαφορές, αλλά και την Ιταλία να πρωταγωνιστεί ως η χώρα που έχει υποστεί το χειρότερο πλήγμα, αλλά και ως μεγάλη χώρα, η οποία δεν είναι διατεθειμένη να δεχθεί το «στίγμα» ενός μνημονίου. Ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας δήλωνε με νόημα χθες πως, στην περίοδο κρίσης που διανύουμε, «ασφαλή καταφύγια δεν υπάρχουν ούτε για βουβάλια ούτε για βατράχους».
Ταμείο επανεκκίνησης
Το ευρωομόλογο φαίνεται να έχει βγει από το τραπέζι, με τη γαλλική πρόταση για ένα ταμείο επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής οικονομίας με δυνατότητα κοινής έκδοσης χρέους να το υποκαθιστά, αλλά και πάλι χωρίς να αναμένεται άμεση απόφαση. Είναι πιθανό να υπάρχει στο ανακοινωθέν, αλλά ως γενικόλογη αναφορά, καθώς η ιδέα για έναν φόρο αλληλεγγύης για τη χρηματοδότηση του ταμείου δεν συζητήθηκε καν στο EWG. Ο εκπρόσωπος της Ελλάδας κ. Στέλιος Αργυρού διεμήνυσε, σύμφωνα με πληροφορίες, την ελληνική θέση πως πρόκειται για μια συμμετρική κρίση που πρέπει να αντιμετωπισθεί με κοινά μέσα.
Ετσι, τα εργαλεία που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, μπαίνουν σήμερα στο τραπέζι των υπουργών Οικονομικών είναι:
1. Η προληπτική πιστωτική γραμμή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ECCL). Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, υπάρχει συμφωνία κατά 95% για χρήση του ECCL με «ελαφριά» αιρεσιμότητα, αλλά μεσοπρόθεσμα κάποιες χώρες επιμένουν να επιβληθούν όροι μακροοικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής, στα πρότυπα δηλαδή του μνημονίου, όπως προβλέπεται άλλωστε από τους κανόνες του ESM. Προτείνεται, δηλαδή, από τους θιασώτες της δημοσιονομικής πειθαρχίας να επιβληθούν προγράμματα σε δύο στάδια, έτσι ώστε μεσοπρόθεσμα να αυστηροποιούνται οι όροι. «Δεν έχουμε καταφέρει καν να τα συζητήσουμε αυτά, γιατί κάποιες χώρες θέλουν απλώς φθηνά δάνεια χωρίς όρους», παραπονιέται αξιωματούχος μιας εκ των «σκληρών» χωρών του Βορρά. Στον αντίποδα, ο κ. Σταϊκούρας είπε χθες στον ΑΝΤ1 ότι «ζητάμε να μην έχει τις προϋποθέσεις του παρελθόντος» η προληπτική γραμμή του ESM. Είναι σαφές ότι για την Ελλάδα η επιστροφή σε μνημονιακούς όρους αποτελεί κόκκινο πανί και πάντως οι επιτελείς της κυβέρνησης αναφέρουν ότι η χώρα δεν θα είναι επισπεύδουσα στη χρησιμοποίηση του εργαλείου αυτού.
Σημειώνεται ότι η Γερμανία έχει κάνει βήματα υποχώρησης στο θέμα των μνημονιακών όρων, αλλά αυστηρές εμφανίζονται αυτή τη στιγμή άλλες χώρες, κυρίως η Αυστρία και η Φινλανδία.
Ερωτήματα υπάρχουν, επίσης, ως προς το ποσό που θα χρησιμοποιηθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, συζητήθηκε να αυστηροποιούνται οι όροι αν η χώρα που θα καταφύγει χρειαστεί μεγαλύτερη πιστωτική γραμμή από το 2% του ΑΕΠ της, που έχει αναφερθεί αρχικά.
2. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Αν και απομένει να διασαφηνιστούν αρκετά σημεία σε τεχνικό επίπεδο, υπάρχει ευρεία στήριξη για την αύξηση της δανειοδοτικής ικανότητάς της για την αντιμετώπιση της κρίσης – με ορισμένες χώρες να μιλούν για ποσά άνω των 200 δισ. ευρώ.
3. Το πρόγραμμα επιδότησης εργασίας SURE της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπει την παροχή δανείων ύψους 100 δισ. ευρώ στα κράτη-μέλη για τη στήριξη της απασχόλησης. Και στο θέμα αυτό υπάρχει ευρεία συμφωνία, αν και εκκρεμεί το αν οι πόροι θα κατευθυνθούν αποκλειστικά σε προγράμματα βραχυπρόθεσμης εργασίας ή και σε άλλες πρωτοβουλίες, ενώ κάποιες χώρες θα επιμείνουν να καθοριστεί αυστηρά η προσωρινή φύση του.
4. Ο νέος επταετής κοινοτικός προϋπολογισμός (2021-2027). Θα εξετασθεί πώς θα μπορέσει να εστιάσει στην άμβλυνση των συνεπειών της νέας κρίσης. Παράλληλα, θα εξετασθεί η εισήγηση της Επιτροπής για τη διάθεση 2,7 δισ. ευρώ από τον τρέχοντα προϋπολογισμό της Ε.Ε. μέσω του μηχανισμού στήριξης εκτάκτου ανάγκης για την προμήθεια και τη διανομή ιατρικών ειδών πρώτης ανάγκης, τη μεταφορά ιατρικού εξοπλισμού και ασθενών σε διασυνοριακές περιοχές και την ανέγερση κινητών νοσοκομείων. Ενα από τα ενδεχόμενα που συζητιούνται είναι χώρες που θέλουν να συμβάλουν με πόρους για την κάλυψη άμεσων υγειονομικών αναγκών, στη λογική της ολλανδικής πρότασης για ένα ταμείο μεταβιβάσεων προς τη Νότια Ευρώπη, να συνεισφέρουν εθελοντικά στην ενίσχυση του υφιστάμενου μηχανισμού στήριξης εκτάκτου ανάγκης.
