Μια στρατηγική ψευδαίσθηση: για τη Ρωσία, το τραπέζι των διαπραγματεύσεων έχει μετατραπεί σε νέο πεδίο μάχης στην Ουκρανία. Από την έναρξη των συνομιλιών με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιχειρεί να αποσπάσει μέσω της διπλωματίας όσα ο ρωσικός στρατός δυσκολεύεται να κατακτήσει με τη στρατιωτική ισχύ.
Η μέθοδος του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι πλέον δοκιμασμένη: υπερβολική προβολή των στρατιωτικών επιτυχιών στην Ουκρανία, επίδειξη ισχύος και προσπάθεια να πειστούν οι δυτικοί εταίροι ότι μια ρωσική νίκη είναι αναπόφευκτη, προκειμένου να αποσπαστούν σημαντικές εδαφικές παραχωρήσεις από το Κίεβο, αναλύει η Le Monde.
Στο προσεκτικά δομημένο αυτό αφήγημα, η Μόσχα πολλαπλασιάζει τις ανακοινώσεις περί κατάληψης πόλεων και αποφασιστικών προελάσεων. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι πιο σύνθετη. Αν και η Ρωσία κατέχει περίπου το 20% του ουκρανικού εδάφους, πολλές από τις περιοχές που παρουσιάζονται ως «απελευθερωμένες» βρίσκονται στην πράξη μόνο υπό μερικό έλεγχο.
Η Ποκρόβσκ ή το Κουπιάνσκ, που αναφέρονται συχνά από το Κρεμλίνο, παραμένουν σημεία έντονης αντιπαράθεσης, όπου οι γραμμές άμυνας δεν έχουν καταρρεύσει, σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές και τους χάρτες της ουκρανικής πλατφόρμας DeepStateMap.
Αυτή η σκηνοθετημένη εικόνα αποσκοπεί στην αναπαραγωγή ενός προηγούμενου: το 2015, ο εγκλωβισμός του ουκρανικού στρατού στο Ντεμπάλτσεβε είχε αναγκάσει το Κίεβο να αποδεχθεί τις συμφωνίες του Μινσκ ΙΙ, ευνοϊκές για τη Μόσχα. Και σήμερα, στόχος παραμένει η άσκηση μέγιστης πολιτικής πίεσης τη στιγμή ακριβώς που οι διαπραγματεύσεις παγιώνονται.
Μια «γνωστική» πολεμική στρατηγική
Οι ειδικοί μιλούν πλέον ανοιχτά για «γνωστικό πόλεμο». Σύμφωνα με το Institute for the Study of War, που επικαλείται η Le Monde, η Ρωσία δεν επιδιώκει μόνο εδαφικές προελάσεις, αλλά και τη διαμόρφωση της αντίληψης γύρω από τη σύγκρουση, ιδίως στην Ουάσινγκτον. Στις αρχές Δεκεμβρίου, λίγο πριν από συνάντηση με τον απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, ο Βλαντίμιρ Πούτιν υποστήριξε ότι το Κουπιάνσκ βρισκόταν υπό ρωσικό έλεγχο εδώ και εβδομάδες, ισχυρισμό που διαψεύδουν τα δεδομένα στο πεδίο.
Ο λόγος αυτός βρίσκει απρόσμενη απήχηση. Σε συνέντευξή του στο Politico, ο Ντόναλντ Τραμπ επανέλαβε σχεδόν αυτολεξεί το επιχείρημα του Κρεμλίνου, δηλώνοντας ότι «η Ρωσία έχει το πλεονέκτημα» και ότι «η ισχύς στο τέλος επικρατεί». Ένα μήνυμα που η Μόσχα αξιοποιεί για να ενισχύσει τη διπλωματική της θέση.
Στο πεδίο, ωστόσο, οι προελάσεις παραμένουν περιορισμένες. Τον Νοέμβριο, ο ρωσικός στρατός ενέτεινε τις επιχειρήσεις στο Ντονμπάς και εξαπέλυσε μαζικά πλήγματα κατά των ουκρανικών υποδομών, κερδίζοντας περίπου 700 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε διάστημα σχεδόν τριών ετών, όμως, τα κέρδη αυτά αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 1% του ουκρανικού εδάφους, με ανθρώπινο κόστος που το Center for Strategic and International Studies χαρακτηρίζει «κολοσσιαίο»: περίπου 250.000 Ρώσοι στρατιώτες νεκροί και σχεδόν ένα εκατομμύριο θύματα συνολικά, τραυματίες συμπεριλαμβανομένων.
Ακόμη και στους φιλορωσικούς κύκλους, η επίσημη υπερβολή προκαλεί δυσφορία. Στρατιωτικοί μπλόγκερ αναγνωρίζουν τη σθεναρή ουκρανική αντίσταση και καταγγέλλουν μια προπαγάνδα που «παραμορφώνει την πραγματικότητα στο κύβο». Οι δυτικές αναλύσεις συγκλίνουν: δεν διαφαίνεται καμία άμεση κατάρρευση του ουκρανικού μετώπου.
Αναγκαστική κινητοποίηση και φυγή προς τα εμπρός
Καθώς ο πόλεμος φθείρει τις δυνάμεις της χώρας, η Μόσχα σκληραίνει τις πρακτικές της. Μαζική στρατολόγηση «εθελοντών», οικονομικά μπόνους, διεύρυνση ηλικιακών κριτηρίων, επιστράτευση κρατουμένων – ακόμη και προφυλακισμένων – και αυξανόμενη προσφυγή σε ξένους μισθοφόρους: η πολεμική μηχανή λειτουργεί στο μέγιστο. Νόμος που υπέγραψε ο Βλαντίμιρ Πούτιν προβλέπει από το 2026 τη στράτευση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ενώ οι κανόνες κινητοποίησης έχουν χαλαρώσει, φτάνοντας μέχρι την αναγκαστική αποστολή στο μέτωπο ατόμων που κρίνονται ιατρικά ακατάλληλα.
Η συσσώρευση αυτών των μέτρων προετοιμάζει το έδαφος για μια γενικευμένη κινητοποίηση, εφόσον το αποφασίσει το Κρεμλίνο. Προς το παρόν, η Μόσχα αποφεύγει την επίσημη κήρυξη γενικής επιστράτευσης, που θεωρείται πολιτικά επικίνδυνη. Ωστόσο, όσο οι απώλειες αυξάνονται και τα περιφερειακά οικονομικά πιέζονται, τα όρια του συστήματος γίνονται ολοένα και πιο ορατά.
Πεπεισμένος ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ του, ο Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχίζει τη στρατηγική του σε τρία μέτωπα: στρατιωτικό στο πεδίο, διπλωματικό στο διεθνές επίπεδο και γνωστικό στον χώρο των μέσων ενημέρωσης. Μια συνολική επίθεση με στόχο να επιβληθεί η εικόνα μιας ρωσικής νίκης, ακόμη κι εκεί όπου τα γεγονότα αφηγούνται μια διαφορετική ιστορία.
Πηγή
