Σεξουαλικότητα, σεξ, αναπαραγωγή: Πώς μιλάμε στα παιδιά για το τρίπτυχο που αποτελεί «ταμπού» στις μέρες μας, ακόμη και για τους πιο προοδευτικούς γονείς;
Μαμά – μπαμπά, πώς γεννιούνται τα παιδιά; Μια παιδική απορία την οποία όλοι οι γονείς θα κληθούν κάποια στιγμή να λύσουν. Όμως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που «παγώνουν» στο άκουσμά της, μη γνωρίζοντας τι πρέπει να απαντήσουν σε μια ερώτηση που παραδοσιακά θεωρείται «ταμπού».
Κι όμως, η απάντηση είναι τόσο απλή όσο και η πλέον φυσιολογική διαδικασία της αναπαραγωγής και η αλήθεια είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος για να απαντά κανείς στις «δύσκολες» ερωτήσεις των παιδιών του.
«Από τη στιγμή που θα αρχίσουν να ρωτάνε, τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν την αλήθεια, ακόμα και αν θεωρούνται πολύ μικρά για τους γονείς τους. Η αλήθεια θα πρέπει να μεταφέρεται με απλά λόγια και χωρίς λεπτομέρειες που ενδέχεται να τα μπερδέψουν», αναφέρει η παιδοψυχίατρος, Φρίντα Κωνσταντοπούλου, και συνεχίζει: «Μια καλή απάντηση, στο ερώτημα σχετικά με την αναπαραγωγή, που θα λύσει την απορία των παιδιών και θα βγάλει τους γονείς από τη δύσκολη θέση, είναι ότι ο μπαμπάς έχει ένα σποράκι το οποίο δίνει στη μαμά κάνοντάς της μια μεγάλη αγκαλιά και έτσι γίνεται το παιδί που μεγαλώνει μέσα στην κοιλιά της».
Παιδιά και ερωτήσεις για το σεξ: Ο ρόλος της ηλικίας
Αυτού του είδους οι ερωτήσεις, ξεκινούν συνήθως από την ηλικία των 3-4 ετών. Μεγαλώνοντας, τα παιδιά, αναζητούν περισσότερες πληροφορίες. Στην ηλικία των 7-8 ετών σημαντική βοήθεια μπορούν να προσφέρουν τα παιδικά βιβλία που αναφέρονται στην ανατομία των γεννητικών οργάνων και τη διαδικασία της αναπαραγωγής. Τα παιδιά είναι συνήθως έτοιμα να ακούσουν την πλήρη αλήθεια στην προεφηβεία , δηλαδή περίπου στα 10 τους χρόνια. Εντούτοις, η ηλικία δεν είναι πάντοτε καθοριστική.
«Τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να ρωτούν σε πιο μικρή ηλικία, αιφνιδιάζοντας τους γονείς, άλλα μπορεί και να καθυστερήσουν να εκφράσουν τέτοιου είδους απορίες. Εξαρτάται από την ωριμότητα του κάθε παιδιού, η οποία θα πρέπει να καθοδηγεί τους γονείς του», εξηγεί η ειδικός.
Αυτό που έχει σημασία είναι οι γονείς να είναι πάντα διαθέσιμοι να απαντήσουν. Οι υπεκφυγές του τύπου «είσαι μικρός ακόμα, θα μάθεις όταν μεγαλώσεις», θεωρούνται απαγορευτικές από τους ειδικούς, καθώς αφενός υποτιμούν το παιδί, αφετέρου μπορεί να μειώσουν την αυτοπεποίθησή του.
«Σε αυτήν την περίπτωση το πρόβλημα είναι του γονιού, ο οποίος δεν είναι έτοιμος να απαντήσει και όχι του παιδιού που είναι μικρό. Το αποτέλεσμα είναι να παύουν τα παιδιά να ρωτούν τους γονείς τους, γεγονός που σημαίνει ότι είναι σχεδόν απίθανο να επαναλάβουν την ερώτηση όταν θα… μεγαλώσουν. Έτσι, αναζητούν ενημέρωση σε άλλες πηγές, όπως ίντερνετ και φίλοι, που συχνά δεν τα προσανατολίζουν σωστά», σημειώνει η κα Κωνσταντοπούλου.
Η σεξουαλικότητα των γονέων
Η σεξουαλική συμπεριφορά των γονέων μέσα στο σπίτι μπορεί να περάσει διάφορα μηνύματα στα παιδιά τόσο για τη σεξουαλικότητα όσο και για τις σχέσεις. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να βλέπουν τους γονείς τους να εκφράζουν την αγάπη τους στην καθημερινότητά τους (αγκαλιές, φιλιά, χάδια). Από εκεί και πέρα, όμως, η σεξουαλική ζωή των γονέων θα πρέπει να έχει «ιδιωτικό» χαρακτήρα και να μην εκτίθεται στα μάτια των παιδιών.
Όταν υπάρχουν παιδιά μέσα στο σπίτι, θα πρέπει να υπάρχουν και όρια. Για παράδειγμα, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, είναι απαγορευτικό να κυκλοφορούν οι γονείς γυμνοί. Αν συμβεί τυχαία να δει ένα παιδί το γονιό του γυμνό δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, εντούτοις, αυτό δεν μπορεί να είναι μια παγιωμένη κατάσταση.
«Το να κυκλοφορεί ένας μπαμπάς με έφηβη κόρη γυμνός μέσα στο σπίτι είναι απαγορευτικό. Τα παιδιά έχουν διαφόρων ειδών φαντασιώσεις, συχνά χωρίς περιορισμούς και ιδιαίτερα όταν δέχονται ερεθίσματα, με αποτέλεσμα στη συνέχεια να γεμίζουν ενοχές», εξηγεί η ειδικός.
Η σεξουαλικότητα των παιδιών
Τα παιδιά αρχίζουν να εκφράζουν τη σεξουαλικότητά τους από πολύ μικρή ηλικία. Υπάρχουν παιδιά τα οποία ξεκινούν να αυνανίζονται λίγο πριν την ηλικία των 2 ετών. Οι γονείς θα πρέπει να σπάσουν τα ταμπού γύρω από αυτό το θέμα.
Είναι σημαντικό να μην δημιουργήσουν ενοχές στα παιδιά μαλώνοντάς τα ή απαγορεύοντάς τους να επιδίδονται σε αυτήν την δραστηριότητα. Αυτό που χρειάζεται είναι να τους εξηγήσουν ότι πρόκειται για ένα «ιδιωτικό κομμάτι», το οποίο όταν θέλουν να το κάνουν θα πρέπει να απομονώνονται.
«Οι γονείς, όχι μόνο δεν πρέπει να απαγορεύουν στα παιδιά τους να αυνανίζονται, αλλά θα πρέπει να τα κατευθύνουν προς αυτήν την διαδικασία μετά την εφηβεία. Και αυτό, διότι επειδή λόγω ορμονών οι σεξουαλικές ανάγκες είναι πολύ έντονες σε αυτήν την ηλικία, εάν τα παιδιά δεν εκτονώνονται οδηγούνται σε λάθος επιλογές και μπορεί να κάνουν σεξ σε πολύ μικρότερη ηλικία», εξηγεί η ειδικός.
Τέλος, στα «άτακτα» παιδιά που αγγίζουν τα γεννητικά όργανα συγγενών και φίλων του αντίθετου φύλου, είναι σημαντικό να εξηγήσουμε ότι αυτά τα σημεία του σώματος δεν επιτρέπουμε να μας τα αγγίζουν, παρά μόνο όταν μεγαλώσουμε και με τη συγκατάθεσή μας. Η εξήγηση αυτή μπορεί, επιπλέον, να τα προστατεύσει και από τυχόν σεξουαλικές παρενοχλήσεις.
Το ζητούμενο είναι η ισορροπία
Τα προηγούμενα χρόνια, οι άνθρωποι βίωσαν την απαγόρευση και ενοχοποίηση του σεξ. Σήμερα βρισκόμαστε σε μία κοινωνική φάση που μας οδηγεί στο άλλο άκρο. Αυτό που χρειάζεται, όμως, να μεταδώσουμε στα παιδιά είναι η ισορροπία.
«Δεν είναι καλό να επιτρέπεται στο παιδί να τα κάνει όλα ή να του περνάει το μήνυμα ότι μπορεί να τα κάνει όλα. Αυτό είναι ένας κανόνας που ισχύει για όλους τους τομείς της ζωής τους, μεταξύ αυτών και το σεξ», σημειώνει η ειδικός.
Στη σύγχρονη εποχή, οι έφηβοι υπερεκτίθενται στο σεξ κυρίως μέσα από το διαδικτυακό πορνό και είναι πλέον πολύ εξοικειωμένοι.
«Σύμφωνα με μελέτες, η μέση ηλικία που τα παιδιά χρησιμοποιούν τα porn chat είναι τα 11 έτη. Το να έρχεται σε επαφή ένα παιδί αυτής της ηλικίας που δεν έχει προσδιοριστεί σεξουαλικά με παρεκκλίνουσες σεξουαλικές συμπεριφορές συνιστά υπερβολή. Εισπράττει πληροφορίες που του προκαλούν σύγχυση. Γι΄αυτό και οι γονείς θα πρέπει να ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου», τονίζει η κα Κωνσταντοπούλου, επισημαίνοντας ότι η πλήρης απαγόρευση συχνά οδηγεί στο αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα.
«Παρόλο που σύμφωνα με τον ‘κανόνα’ σε ερωτήσεις σχετικά με το σεξ πρέπει να απαντάμε με την αλήθεια χωρίς να υπεισερχόμαστε σε λεπτομέρειες , οι κατευθύνσεις και οι εξηγήσεις που θα δώσει κανείς στο παιδί του εξαρτώνται και από τις δικές του πεποιθήσεις, που σημαίνει ότι η αλήθεια μπορεί να διαφέρει από γονέα σε γονέα. Αυτό που έχει σημασία, τελικά, είναι να μάθουν τα παιδιά μεγαλώνοντας ότι το σεξ είναι μια ευχάριστη διαδικασία, που όταν μπαίνουμε σε αυτήν θα πρέπει να αισθανόμαστε καλά και οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να μας προβληματίσει», καταλήγει η ειδικός.
