Το 2018 οι πωλήσεις των καινοτόμων επιχειρήσεων αυξήθηκαν σε σύγκριση με το 2013 κατά 11,2%, ενώ των μη καινοτόμων έμειναν στην ουσία στάσιμες.
Ετήσιο όφελος στην ελληνική οικονομία ακόμη και 4 δισ. ευρώ σε ορίζοντα πενταετίας μπορεί να προκύψει εάν μία στις τρεις μη καινοτόμες βιομηχανικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις εφαρμόσει σχέδια καινοτομίας τα επόμενα πέντε χρόνια και ταυτόχρονα γίνουν από την πολιτεία οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, όπως η ενίσχυση των οδών χρηματοδότησης μετοχικού κεφαλαίου μέσω, για παράδειγμα, της μορφής των venture capitals, η βελτίωση των υποδομών και η μεγαλύτερη διασύνδεση της ακαδημαϊκής με την επιχειρηματική κοινότητα.
Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας για την υφιστάμενη κατάσταση της καινοτομίας στις βιομηχανικές ΜμΕ και τις προοπτικές από ενδεχόμενη ενίσχυσή της.
Η απόσταση, βεβαίως, που υπάρχει σήμερα όχι μόνο μέχρι τα 4 δισ. ευρώ, που αποτελούν το φιλόδοξο σενάριο, αλλά ακόμη και μέχρι τα 700 εκατ. ευρώ συνολικής επίδρασης στην ελληνική οικονομία, ποσό που περιλαμβάνεται στο συντηρητικό σενάριο της μελέτης, είναι πολύ μεγάλη. Κι αυτό διότι μόνο το 43% των ΜμΕ του κλάδου έχει καινοτομική δραστηριότητα στην Ελλάδα σήμερα (αρκετά χαμηλότερα από τον μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, που είναι 50%). Από αυτές, μάλιστα, μόνο το 5% ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων ηγετών, παράγουν δηλαδή οι ίδιες καινοτομία και δεν υιοθετούν καινοτόμες τεχνολογίες από αλλού, κυρίως από το εξωτερικό, όπως οι λεγόμενοι μιμητές, που αποτελούν το 38%.
Για να αντιληφθεί κάποιος τη συμβολή της καινοτομίας στην προστιθέμενη αξία των επιχειρήσεων, ακόμη και αν αυτές ανήκουν στην κατηγορία των μιμητών, αρκεί να δούμε δύο στοιχεία: α) Το 2018 οι πωλήσεις των καινοτόμων επιχειρήσεων αυξήθηκαν σε σύγκριση με το 2013 κατά 11,2%, ενώ των μη καινοτόμων έμειναν στην ουσία στάσιμες (αυξήθηκαν κατά μόλις 0,2%). β) Το περιθώριο κέρδους των καινοτόμων αυξήθηκε το ίδιο διάστημα κατά 4,8%, ενώ των μη καινοτόμων πολύ λιγότερο, κατά 1,5%. Στην περίπτωση των ΜμΕ-ηγετών η αύξηση του περιθωρίου κέρδους ήταν 8,6%, ενώ στην κατηγορία των ΜμΕ-μιμητών η αντίστοιχη αύξηση ήταν 3,6%. Η διαφορά αυτή οφείλεται στην επίτευξη υψηλότερων τιμών και όχι στη βελτίωση του κόστους παραγωγής.
Στην περίπτωση δε που οι βιομηχανικές ΜμΕ ανήκουν στην κατηγορία των ηγετών από πλευράς καινοτομίας, έχουν πολύ υψηλότερες επιδόσεις από τις ΜμΕ-μιμητές στις ξένες αγορές. Η μελέτη της ΕΤΕ δείχνει ότι οι εξαγωγές των πρώτων αυξήθηκαν την περίοδο 2013-2018 κατά 66%, ενώ των δεύτερων κατά 16%.
To αισιόδοξο στοιχείο είναι ότι το 28% των μη καινοτόμων επιχειρήσεων, το οποίο αντιστοιχεί στο 15% του συνόλου των επιχειρήσεων, δηλώνει ότι ήδη έχει σχεδιάσει μια στρατηγική καινοτομίας την οποία και σκοπεύει να θέσει σε εφαρμογή μέσα στην επόμενη πενταετία. Στη συντριπτική πλειονότητά τους, όμως, αναμένεται ότι θα ανήκουν στην κατηγορία των μιμητών και μόλις το 1% στην κατηγορία των ηγετών, γεγονός που αναμένεται να καλύψει σε όρους ποσότητας την απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από την Ευρώπη, όχι όμως και σε όρους ποιότητας. Με άλλα λόγια, αναμένεται το ποσοστό των καινοτόμων βιομηχανικών ΜμΕ να φτάσει το 58% του συνόλου, από 43% σήμερα.
Βάσει της αναμενόμενης πορείας της ελληνικής οικονομίας, η δραστηριότητα των βιομηχανικών ΜμΕ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 2,2 δισ. ευρώ έως το 2024. Εάν το περιβάλλον καινοτομίας παραμένει στην ίδια κατάσταση με σήμερα, η επιπλέον θετική επίδραση από την εφαρμογή καινοτομιών απλώς από μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων θα περιορισθεί στα 700 εκατ. ευρώ. Η βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού, των υποδομών, της χρηματοδότησης κ.ά. στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνολική επίδραση της καινοτομίας ύψους 3,3 δισ. ευρώ. Εάν δε η βελτίωση αυτή ήταν στο επίπεδο των τριών καλύτερων χωρών της Ε.Ε., τότε η συνολική θετική επίδραση της καινοτομίας στην ελληνική οικονομία θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και τα 4 δισ. ευρώ.
