Μελάνωμα: Ο πιο επιθετικός καρκίνος του δέρματος απειλεί και τους νέους

Τα νεότερα δεδομένα για το μελάνωμα, την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, έδωσε στη δημοσιότητα ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας του Καρκίνου (IARC) που αποτελεί τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με αφορμή τον Μήνα Ενημέρωσης για το Μελάνωμα (είναι ο Μάϊος κάθε έτους).

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε αναφέρει ότι το 2020 καταγράφηκαν παγκοσμίως 325.000 νέα περιστατικά μελανώματος. Περίπου 57.000 ασθενείς, εξ άλλου, έχασαν τη ζωή τους από τη νόσο.

Οι επιστήμονες του IARC εκτιμούν ότι την περίοδο 2020-2040 ο αριθμός των νέων περιστατικών θα αυξηθεί κατά περισσότερο από 50%, φθάνοντας στα 500.000 σε ετήσια βάση. Αντίστοιχα, ο αριθμός των θανάτων από μελάνωμα εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 75%, σε σχεδόν 100.000 ετησίως.

«Το μελάνωμα είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος. Ευθύνεται για το περίπου ένα πέμπτο των περιστατικών δερματικού καρκίνου», λέει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ. «Ο καρκίνος του δέρματος είναι η πιο συχνή κακοήθης νόσος στον άνθρωπο, με περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο περιστατικά το 2020. Τα περισσότερα από αυτά είναι βασικοκυτταρικά ή ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Πρόκειται για δύο άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος, που είναι λιγότερο επιθετικές από το μελάνωμα, αλλά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παραμορφώσεις».

1.300 κρούσματα και 200-300 θάνατοι στην Ελλάδα

Το IΑRC εκτιμά ότι στη χώρα μας καταγράφονται κάθε χρόνο περισσότερα από 1.300 περιστατικά μελανώματος. Ωστόσο, «επειδή δεν υπάρχει μητρώο καταγραφής των νοσημάτων στη χώρα μας, δεν αποκλείεται ο αληθινός αριθμός να είναι υψηλότερος, καθώς αυτός είναι έμμεσος υπολογισμός», διευκρινίζει ο κ. Μιχελάκης.

Επιπλέον, 200-300 ασθενείς χάνουν ετησίως τη ζωή τους. Σημαντικό ποσοστό από αυτούς είναι νέοι. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το 2019 το μελάνωμα κόστισε τη ζωή σε 265 ασθενείς. Το σχεδόν 10% από αυτούς είχαν ηλικία 20-50 ετών.

«Δυστυχώς βλέπουμε ολοένα περισσότερους νέους 20-30 ετών με μελάνωμα στο δέρμα. Ως φαίνεται το μήνυμα της προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία, που είναι η κύρια αιτία του, δεν έχει περάσει επαρκώς στον κόσμο, παρά τις αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις και ενημερωτικές εκστρατείες που γίνονται», τονίζει ο ειδικός.

Με τι μοιάζει

Το μελάνωμα είναι συχνότερο σε άτομα με ανοικτόχρωμο δέρμα, μαλλιά και μάτια. Μπορεί όμως να εκδηλωθεί και σε όσους έχουν πιο μελαχρινή επιδερμίδα. Συνήθως αναπτύσσεται πάνω σε έναν προϋπάρχοντα σπίλο (ελιά) του δέρματος. Μερικές φορές όμως εμφανίζεται de novo. Αυτό σημαίνει ότι αναπτύσσεται σε ένα σημείο του δέρματος που δεν είχε κάποιον σπίλο ή άλλο σημάδι.

Συνήθως μοιάζει με σκουρόχρωμο εξόγκωμα, αλλά μπορεί να είναι και πολύχρωμο (μπορεί π.χ. να έχει λευκά, μελανά και γκριζωπά σημεία ταυτοχρόνως). Υπάρχει επίσης μία σπάνια μορφή που λέγεται αμελανωτικό μελάνωμα. Αυτό μοιάζει με άχρωμο σπυράκι ή ουλή στο δέρμα.

Μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί και στο νύχι, όπου θυμίζει γραμμωτή μελανιά. Η «μελανιά» αυτή εμφανίζεται χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός.

Αν και το μελάνωμα είναι συχνότερο σε ανθρώπους που φέρουν πολλούς σπίλους στο δέρμα τους, αυτό δεν σημαίνει πως δεν κινδυνεύουν όσοι δεν έχουν ελιές. Επιπλέον, δεν αναπτύσσεται πάντοτε στα σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως η πλάτη ή το πρόσωπο. Μπορεί να εκδηλωθεί και:

• Στην πτέρνα
• Στο πέλμα
• Στην παλάμη
• Στο δέρμα ανάμεσα στα δάκτυλα
• Στις μασχάλες
• Ακόμα και στους γλουτούς ή στο δέρμα του κρανίου.

Το τσεκάπ και το οικογενειακό ιστορικό

Η πρόγνωση του μελανώματος εξαρτάται από το στάδιό του όταν γίνει αντιληπτό. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες ιάσεως. Γι’ αυτό τον λόγο έχει μεγάλη σημασία να υποβαλλόμαστε σε ετήσιο προληπτικό έλεγχο του δέρματος από τον δερματολόγο ιατρό, σύμφωνα με τις συστάσεις των διεθνών οργανισμών.

Απαραίτητο είναι ακόμα να πηγαίνουμε αμέσως στον γιατρό, αν κάτι μας προβληματίσει σε κάποιο σημείο του δέρματός μας. Αυτό προϋποθέτει ότι θα ελέγχουμε και μόνοι μας τακτικά το δέρμα μας.

Υπολογίζεται ότι κάθε άνδρας έχει 1 στις 27 πιθανότητες να εκδηλώσει μελάνωμα και κάθε γυναίκα 1 στις 40. Όσοι όμως έχουν συγγενή πρώτου βαθμού (γονιό, αδελφό ή αδελφή) με τη νόσο, μπορεί να διατρέχουν 10-15% μεγαλύτερο κίνδυνο. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε και το οικογενειακό ιστορικό μας.

«Το μελάνωμα είναι πολύ σοβαρό, αλλά ευτυχώς μπορεί να προληφθεί αλλά και να αντιμετωπιστεί εάν διαγνωστεί εγκαίρως», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Είναι επομένως σημαντικό να ελέγχουμε τακτικά τους σπίλους στο δέρμα μας και να πηγαίνουμε μία φορά τον χρόνο στον δερματολόγο για έλεγχο».

Η πρόληψη

Απαραίτητο είναι ακόμα, συνεχίζει, να τηρούμε και όλα τα μέτρα προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία, τα οποία είναι:

• Η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο από τις 12 το μεσημέρι έως τις 5 το απόγευμα
• Η καθημερινή χρήση αντηλιακού, με τακτική ανανέωση κατά τη διάρκεια έκθεσης στον ήλιο. Η χρήση πρέπει να γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ακόμα και υπό σκιά
• Η χρήση κατάλληλου ρουχισμού
• Η αποφυγή της χρήσης σολάριουμ, το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο

Φωτογραφία: iStock