Για την Ελλάδα η μείωση αυτή σημαίνει περιορισμό των πόρων που δικαιούται στα 700-750 εκατ. ευρώ έναντι 1,724 δισ. ευρώ που αναλογούσαν με βάση τον αρχικό προϋπολογισμό.
Ανατροπή στους σχεδιασμούς για τη μετάβαση των περιοχών Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης στη μεταλιγνιτική εποχή φέρνει η μείωση των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης από τα 40 δισ. ευρώ στα 17 δισ. ευρώ, με απόφαση της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής.
Για την Ελλάδα, σύμφωνα με τον αναλυτή πολιτικής του Green Tank Νίκου Μάντζαρη, η μείωση αυτή σημαίνει περιορισμός των πόρων που δικαιούται στα 700-750 εκατ. ευρώ έναντι 1,724 δισ. ευρώ που αναλογούσαν με βάση τον αρχικό προϋπολογισμό, τα οποία οδηγούσαν σε μόχλευση συνολικών πόρων ύψους 6,5 δισ. ευρώ.
Οι εκτιμήσεις έγιναν στο πλαίσιο της διαδικτυακής παρουσίασης της νέα έκθεσης του Green Tank με τίτλο ««Δίκαιη Μετάβαση: ιστορικό, εξελίξεις και προκλήσεις σε Ελλάδα και Ευρώπη», στην οποία αποτυπώνει την πρόσφατη ιστορία της Δίκαιης Μετάβασης από το 2015 –ημερομηνία-σταθμός, λόγω της Συμφωνίας του Παρισιού– μέχρι τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Για την Ελλάδα, η έκθεση εκτιμά ότι η μεγαλύτερη πρόκληση σχετικά με τη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών είναι ο χρόνος, καθώς είναι αδύνατον η στροφή τοπικών οικονομιών, βαθιά εξαρτημένων από τη λιγνιτική δραστηριότητα, να συντελεστεί έως το 2023.
Σε αυτό το χρονικό διάστημα όμως είναι εφικτό να τεθούν οι κατάλληλες προγραμματικές βάσεις και να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι πόροι που θα στρέψουν τις τοπικές οικονομίες προς βιώσιμη κατεύθυνση σε βάθος 15-20 ετών. Για την επίτευξη του στόχου προτείνει, διακομματική συμφωνία, διαμόρφωση ενός βιώσιμου συνεκτικού σχεδίου που να βασίζεται στη διαβούλευση και στη διαφάνεια και τη σύσταση ενός συστήματος διακυβέρνησης που θα κληθεί να υλοποιήσει τα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης.
Το δύσκολο εγχείρημα του μετασχηματισμού των τοπικών οικονομιών στις λιγνιτικές περιοχές, σύμφωνα με την έκθεση, απαιτεί ένα μακροπρόθεσμο και σταθερό πλαίσιο χρηματοδότησης. Σε εθνικό επίπεδο, χρειάζεται διακομματική δέσμευση για τη συνέχιση της χρηματοδότησης της μετάβασης από εθνικούς πόρους σε βάθος δεκαετίας και διερεύνηση της δυνατότητας διοχέτευσης πόρων του πακέτου ανάκαμψης στις λιγνιτικές περιοχές.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει αλλαγή των κριτηρίων κατανομής των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
Η τροποποίηση των κριτηρίων κατανομής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, ώστε οι πόροι να κατευθυνθούν στις περιοχές εκείνες που έχουν τις μεγαλύτερες και πιο άμεσες ανάγκες, αποτελεί επείγον ζητούμενο, σύμφωνα με τον κ. Μάτζαρη.
Η προσθήκη ενός νέου κριτηρίου για την ταχύτητα μετάβασης καθιστά την κατανομή των πόρων πιο δίκαιη, εκτιμά το Green Thank, καθώς αυξάνει το συνολικό ποσό που λαμβάνουν τα 13 πιο φιλόδοξα κράτη-μέλη κατά 1,4 δισ., ενώ μειώνει τα ποσά που δεσμεύονται για τα επτά λιγότερο φιλόδοξα κράτη-μέλη κατά 1,1 δισ.
Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Σλοβακία επωφελούνται περισσότερο από την εισαγωγή αυτού του νέου κριτηρίου, δεδομένου ότι έχουν την υψηλότερη ταχύτητα μετάβασης. Αύξηση πόρων υπάρχει και για την Ουγγαρία, τη Βουλγαρία και τη Σλοβενία. Αντίθετα, η Γερμανία, η Ρουμανία και η Τσεχία χάνουν περισσότερο λόγω των μη φιλόδοξων δεσμεύσεών τους για απεξάρτηση από τον λιγνίτη και τον λιθάνθρακα.
