Νέα στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

Ενώ η ΕΕ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να μετριάσει την κλιματική αλλαγή, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο, πρέπει να προετοιμαστούμε και για να αντιμετωπίσουμε τις αναπόφευκτες συνέπειές της. Από τα θανατηφόρα κύματα καύσωνα και τις καταστροφικές ξηρασίες έως τα αποδεκατισμένα δάση και τη διάβρωση των ακτών από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, η κλιματική αλλαγή πλήττει ήδη την Ευρώπη και τον κόσμο. Με βάση τη στρατηγική του 2013 για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στόχος των σημερινών προτάσεων είναι η μετατόπιση της εστίασης από την κατανόηση του προβλήματος στην ανάπτυξη λύσεων, καθώς και η μετάβαση από τον σχεδιασμό στην υλοποίηση.

Ο κ. Φρανς Τίμερμανς, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε: «Η πανδημία COVID-19 αποτελεί σκληρή υπενθύμιση ότι η ανεπαρκής προετοιμασία μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Δεν υπάρχει εμβόλιο κατά της κλιματικής κρίσης, αλλά μπορούμε ακόμη να την καταπολεμήσουμε και να προετοιμαστούμε για τις αναπόφευκτες συνέπειές της. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται ήδη αισθητές τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η νέα στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μας βοηθά να επιταχύνουμε και να εμβαθύνουμε τις προετοιμασίες. Αν είμαστε έτοιμοι σήμερα, μπορούμε ακόμη να οικοδομήσουμε ένα μέλλον ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή.»

Οι οικονομικές απώλειες από συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα που σχετίζονται με το κλίμα αυξάνονται. Στην ΕΕ, οι απώλειες αυτές ήδη υπερβαίνουν κατά μέσο όρο τα 12 δισ. ευρώ ετησίως. Συντηρητικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι η έκθεση της σημερινής οικονομίας της ΕΕ σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 3°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα θα έχει ως αποτέλεσμα ετήσια απώλεια τουλάχιστον 170 δισ. ευρώ. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όχι μόνο την οικονομία, αλλά και την υγεία και την ευημερία των Ευρωπαίων, οι οποίοι υποφέρουν όλο και περισσότερο από καύσωνες. Η πιο θανατηφόρα φυσική καταστροφή του 2019 παγκοσμίως ήταν το κύμα καύσωνα που έπληξε την Ευρώπη με 2500 θανάτους.

Όλα τα τμήματα της κοινωνίας και όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, εντός και εκτός της ΕΕ, πρέπει να συμμετάσχουν στη δράση μας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Θα εργαστούμε για την οικοδόμηση μιας ανθεκτικής στην κλιματική αλλαγή κοινωνίας με τη βελτίωση των γνώσεων σχετικά με τις κλιματικές επιπτώσεις και τις λύσεις προσαρμογής, με την ενίσχυση του σχεδιασμού προσαρμογής και των εκτιμήσεων των κλιματικών κινδύνων, με την επιτάχυνση των δράσεων προσαρμογής, και συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή σε παγκόσμιο επίπεδο.

Εξυπνότερη, ταχύτερη και πιο συστημική προσαρμογή

Οι δράσεις προσαρμογής πρέπει να βασίζονται σε αξιόπιστα δεδομένα και εργαλεία εκτίμησης κινδύνου που είναι διαθέσιμα σε όλους – από οικογένειες που αγοράζουν, κατασκευάζουν και ανακαινίζουν κατοικίες έως επιχειρήσεις σε παράκτιες περιοχές ή γεωργούς που σχεδιάζουν τις καλλιέργειές τους. Για να επιτευχθεί αυτό, η στρατηγική προτείνει δράσεις που διευρύνουν τα όρια της γνώσης για την προσαρμογή ώστε να μπορούμε να συγκεντρώνουμε περισσότερα και καλύτερα δεδομένα για κινδύνους και απώλειες που συνδέονται με το κλίμα, τα οποία θα είναι διαθέσιμα σε όλους. Η ευρωπαϊκή πλατφόρμα γνώσεων για την προσαρμογή Climate-ADAPT θα ενισχυθεί και θα επεκταθεί, και θα προστεθεί ένα ειδικό παρατηρητήριο υγείας για την καλύτερη παρακολούθηση, ανάλυση και πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία.

Η κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και σε όλους τους τομείς της οικονομίας, οπότε και οι δράσεις προσαρμογής πρέπει να είναι συστημικές. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ενσωματώνει ζητήματα σχετικά με την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής. Θα στηρίξει την περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών και σχεδίων προσαρμογής με τρεις εγκάρσιες προτεραιότητες: ενσωμάτωση της προσαρμογής στη μακροδημοσιονομική πολιτική, λύσεις που βασίζονται στη φύση για την προσαρμογή και τοπικές δράσεις προσαρμογής.

Ενίσχυση της διεθνούς δράσης

Οι πολιτικές μας για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή πρέπει να ανταποκρίνονται στην παγκόσμια ηγετική μας θέση στον τομέα του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Η συμφωνία του Παρισιού έθεσε έναν παγκόσμιο στόχο για την προσαρμογή την οποία υπογράμμισε ως βασικό παράγοντα για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η ΕΕ θα προωθήσει υποεθνικές, εθνικές και περιφερειακές προσεγγίσεις όσον αφορά την προσαρμογή, με ιδιαίτερη έμφαση στην προσαρμογή στην Αφρική και στα αναπτυσσόμενα μικρά νησιωτικά κράτη. Θα αυξήσουμε τη στήριξη για τη διεθνή ανθεκτικότητα και ετοιμότητα ως προς την κλιματική αλλαγή μέσω της παροχής πόρων, δίνοντας προτεραιότητα στη δράση και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα, μέσω της κλιμάκωσης της διεθνούς χρηματοδότησης και μέσω ισχυρότερης παγκόσμιας δέσμευσης και ανταλλαγών σχετικά με την προσαρμογή. Θα συνεργαστούμε επίσης με διεθνείς εταίρους για τη γεφύρωση του χάσματος στη διεθνή χρηματοδότηση για το κλίμα.

Ιστορικό

Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει σήμερα, γι’ αυτό πρέπει να οικοδομήσουμε ένα πιο ανθεκτικό αύριο. Ο κόσμος μόλις βίωσε τη θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί ποτέ κατά τη διάρκεια της οποίας το ρεκόρ του θερμότερου έτους καταρρίφθηκε οκτώ φορές.

Η συχνότητα και η σοβαρότητα των ακραίων κλιματικών και καιρικών φαινομένων αυξάνονται. Αυτά τα ακραία φαινόμενα κυμαίνονται από πρωτοφανείς δασικές πυρκαγιές και καύσωνες ακριβώς πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο έως καταστροφικές ξηρασίες στην περιοχή της Μεσογείου, και από τυφώνες που καταστρέφουν τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ έως τα δάση που αποδεκατίζονται από πρωτοφανείς εστίες προσβολής από σκολύτη στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Τα φαινόμενα που εξελίσσονται με αργό ρυθμό, όπως η απερήμωση, η απώλεια βιοποικιλότητας, η υποβάθμιση της γης και των οικοσυστημάτων, η οξίνιση των ωκεανών ή η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι εξίσου καταστροφικά μακροπρόθεσμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανήγγειλε αυτήν τη νέα, πιο φιλόδοξη Στρατηγική της ΕΕ για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή στην ανακοίνωση για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, μετά την αξιολόγηση της στρατηγικής του 2013 που πραγματοποιήθηκε το 2018 και μια ανοικτή δημόσια διαβούλευση μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου 2020.

Η πρόταση για τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα παρέχει τη βάση για μεγαλύτερη φιλοδοξία και συνοχή της πολιτικής όσον αφορά την προσαρμογή. Ενσωματώνει τον παγκόσμιο στόχο για την προσαρμογή στο άρθρο 7 της συμφωνίας του Παρισιού και τη δράση του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης 13 στο δίκαιο της ΕΕ. Η πρόταση δεσμεύει την ΕΕ και τα κράτη μέλη να σημειώνουν συνεχή πρόοδο για την ενίσχυση της προσαρμοστικής ικανότητας, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τη μείωση της τρωτότητας στην κλιματική αλλαγή. Η νέα στρατηγική προσαρμογής θα συμβάλει στην υλοποίηση αυτής της προόδου.