Την «ρήτρα δίκαιης μετάβασης» αναμένεται να ενεργοποιήσει η κυβέρνηση στο νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ», το οποίο θα ανακοινωθεί εντός των επόμενων εβδομάδων, ώστε να εξασφαλιστεί αυξημένη επιδότηση για τις λιγνιτικές περιφέρειες της χώρας. Αυτό ανέφερε την Τετάρτη ο υφυπουργός Ενέργειας κ. Γεράσιμος Θωμάς μιλώντας στις κοινοβουλευτικές επιτροπές Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Περιβάλλοντος της Βουλής για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. ΄
Ήδη η συγκεκριμένη ρήτρα – βάσει πρόσφατων ρυθμίσεων – εφαρμόζεται στις επενδύσεις έργων ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) ώστε να έχουν προτεραιότητα στην Άδεια Εγκατάστασης. «Επίσης εφαρμόζεται και στο νομοσχέδιο της ηλεκτροκίνησης που θα ψηφιστεί στις επόμενες μέρες, με τα ειδικά αναπτυξιακά και φορολογικά κίνητρα που θεσπίζονται για τις εταιρείες που βρίσκονται στην εφοδιαστική αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης, στις λιγνιτικές περιοχές», επεσήμανε ο υφυπουργός.
Ο κ. Θωμάς αναφέρθηκε επίσης στην κατανομή των 40 δισ. ευρώ του ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης. Στην Ελλάδα αντιστοιχεί περίπου το 4,3% επί του συνόλου των ευρωπαϊκών κονδυλίων. «Υπολογίζουμε ότι η κινητοποίηση επενδύσεων από το συνολικό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, δηλαδή σωρευτικά και από τους άλλους δύο πυλώνες – InvestEU και μηχανισμός δανειακής διευκόλυνσης του δημόσιου τομέα – θα ανέλθει σε περίπου 6,2 δισ. ευρώ. Οι πόροι αυτοί θα μπορέσουν να απορροφηθούν με βάση τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης, το Master Plan για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη και το ξεχωριστό σχέδιο για τα νησιά μας», σημείωσε ο κ. Θωμάς, ο οποίος πρόσθεσε ότι το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για την Δυτική Μακεδονία και την Μεγαλόπολη θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τον Σεπτέμβριο.
Εκτός από τους πόρους του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, σύμφωνα με τον υφυπουργό, θα υπάρξουν κονδύλια και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας από το οποίο η Ελλάδα φιλοδοξεί να λάβει πάνω από 30 δισ. ευρώ. Σε αυτό θα ενταχθούν και έργα για τις δύο λιγνιτικές περιφέρειες της χώρας.
Σε σχόλια των βουλευτών για τον κίνδυνο μελλοντικής εξάρτησης της Ελλάδας από το εισαγόμενο φυσικό αέριο, ο υφυπουργός υποστήριξε ότι, το φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή – βάσει του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα – από 22.962 GWh (γιγαβατώρες) το 2020 θα διαμορφωθεί σε 18.304 GWh το 2030. Κατά συνέπεια προβλέπεται ότι το 2030 θα υπάρξει μείωση κατά 20,3% του μεριδίου του στην ηλεκτροπαραγωγή. Ωστόσο, το φυσικό αέριο θα αυξήσει την συμμετοχή του στην θέρμανση αντικαθιστώντας, μαζί με τις ΑΠΕ, σταδιακά το πετρέλαιο θέρμανσης και το μαζούτ.
Αναφορικά με την υπό κατασκευή λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ «Πτολεμαΐδα V», ο κ. Θωμάς επισήμανε ότι θα ξεκινήσει τη λειτουργία της με λιγνίτη και από το 2028 ή και νωρίτερα, θα αλλάξει καύσιμο. Όπως ανέφερε, εξετάζονται διάφορες εναλλακτικές επιλογές, «η ΔΕΗ προχωρά τις απαραίτητες τεχνοοικονομικές μελέτες και θα παρουσιάσει την πρότασή της έως το τέλος του έτους».
