Νέο πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας

Χωρίς ενθουσιασμό αποδέχθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την παράταση του καθεστώτος προστασίας της πρώτης κατοικίας για 4 μήνες, καθώς θεωρεί ότι θα επιβραδύνει την αποκατάσταση μιας υγιούς κουλτούρας πληρωμών στην Ελλάδα. Αυτό φανερώνει η έκθεσή της για την ενισχυμένη εποπτεία, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, αλλά και τα μηνύματα που φτάνουν στην κυβέρνηση από τους θεσμούς, οι οποίοι πιέζουν να δοθεί τέλος σε αυτό το καθεστώς προστασίας. Στη χθεσινή έκθεση, η Κομισιόν εμφανίζεται να στηρίζει ελπίδες στην αναμενόμενη εναρμόνιση του θεσμικού πλαισίου αφερεγγυότητας, για την οποία δεσμεύθηκε η ελληνική κυβέρνηση. Οπως επισημαίνει, στο νέο αυτό πλαίσιο θα ήταν σκόπιμο να υπάρχει δυνατότητα να εκπλειστηριάζονται και οι πρώτες κατοικίες.

Η εναρμόνιση του θεσμικού πλαισίου για την αφερεγγυότητα των ιδιωτών απασχολεί πράγματι την κυβέρνηση, η οποία στις 30 Οκτωβρίου έστειλε και ένα έγγραφο με τις βασικές σκέψεις της για το θέμα (concept paper) στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με πληροφορίες, εξάλλου, στην Τράπεζα της Ελλάδος πραγματοποιήθηκε πρόσφατα σύσκεψη με συμμετοχή των ηγεσιών της κεντρικής τράπεζας και του υπουργείου Οικονομικών, καθώς και του Γραφείου του Πρωθυπουργού, για να διαμορφωθεί μια στρατηγική μείωσης των κόκκινων δανείων και επιστροφής των τραπεζών στον ρόλο τους. Η στρατηγική αυτή προβλέπει: 1. Την εφαρμογή του σχεδίου «Ηρακλής». 2. Την ενοποίηση του πλαισίου αφερεγγυότητας για επιχειρήσεις και νοικοκυριά. 3. Μετά την έναρξη των πρώτων εντάξεων στο σχέδιο «Ηρακλής», την προώθηση του σχεδίου της Τράπεζας της Ελλάδος, ως έχει ή με τις δέουσες τροποποιήσεις, ώστε να αντιμετωπισθεί και το πρόβλημα του αναβαλλόμενου φόρου. 4. Τη διευκόλυνση των τραπεζών για αναδιάρθρωση των δανείων τους.

Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επεξεργαστεί προτάσεις για μια νέα προσέγγιση στο θέμα της αφερεγγυότητας, οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: 1. Τη διαμόρφωση ενός σταθερού σχήματος επιδότησης τοκοχρεολυσίων για την εξόφληση πρώτης κατοικίας από αδύναμα νοικοκυριά. 2. Τη δυνατότητα ανταλλαγής κατοικιών, ώστε να μεταφέρεται ένας οφειλέτης που έχει αγοράσει μια ακριβή και μεγάλη κατοικία και αδυνατεί να την εξοφλήσει σε μια μικρότερη, πληρώνοντας χαμηλότερη δόση. 3. Να μην είναι υπόχρεος ο οφειλέτης του οποίου η κατοικία εκπλειστηριάζεται για το υπόλοιπο του δανείου, πάνω από το εκπλειστηρίασμα. Ετσι, με τον πλειστηριασμό της κατοικίας του θα λήγουν και οι υποχρεώσεις του προς την τράπεζα.

4. Σε κάθε περίπτωση, η ΤτΕ θεωρεί επιτακτική την ανάγκη αύξησης του αριθμού των αναδιαρθρώσεων δανείων επιχειρήσεων και ιδιωτών (curing). Mέχρι τώρα η συμβολή των αναδιαρθρώσεων στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι πολύ μικρή και πρέπει οπωσδήποτε να αυξηθεί, υποστηρίζουν στην κεντρική τράπεζα.

Στην έκθεσή της, η  Κομισιόν αναφέρει ότι «η προπαρασκευαστική δουλειά για την εναρμόνιση και την ενοποίηση των καθεστώτων πτώχευσης και αφερεγγυότητας ξεκίνησε». Σημειώνει ότι η  πολλαπλότητα των πλαισίων που αφορούν σήμερα την αφερεγγυότητα επιχειρήσεων και ιδιωτών δυσκολεύει την παρακολούθηση και αυξάνει τον κίνδυνο λανθασμένης επιλογής πλαισίου ή και κατάχρησης, υπό την έννοια της προσφυγής σε περισσότερους από έναν μηχανισμούς. Ετσι, υποστηρίζει ότι πρέπει να ανατεθεί η εναρμόνιση σε μια νομοπαρασκευαστική επιτροπή  και να εφαρμοστεί το νέο πλαίσιο επειγόντως.

Η έκθεση σημειώνει επίσης ότι το σχήμα εξωδικαστικής ρύθμισης, παρά τις αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του, δεν πέτυχε τον στόχο του, που είναι η αναδιάρθρωση του χρέους των βιώσιμων επιχειρήσεων. Ετσι, η κυβέρνηση, στο πλαίσιο της ενοποίησης των καθεστώτων αφερεγγυότητας, σχεδιάζει μια πιο αποτελεσματική πλατφόρμα για την αναδιάρθρωση των βιώσιμων επιχειρήσεων.

Σημειώνεται ότι ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έχει ήδη εξαγγείλει ότι μεταξύ των στόχων του είναι η θέσπιση ενός νέου, ενιαίου πλαισίου ιδιωτικού χρέους (επιχειρήσεων και νοικοκυριών) για όλες τις οφειλές.