Nord Stream: Πόσο εξαρτάται από το ρωσικό φυσικό αέριο η Ευρώπη

Η κόντρα αυτή που εντείνεται συνεχώς κάνει τώρα τη Ρωσία να παίζει σκληρό πόκερ με τον αγωγό και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ανησυχούν ότι μπορεί να μην καταφέρουν να γεμίσουν τις αποθήκες τους με φυσικό αέριο ειδικά ενόψει του χειμώνα –κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλο άλμα των τιμών της ενέργειας, σε γενικευμένο πληθωρισμό, ακόμη και σε ύφεση.

Πώς έφτασε η Ευρώπη να εξαρτάται από την Ρωσία

Το tovima.gr παρουσιάζει σήμερα μερικές από τις πιο βασικές απαντήσεις στις ερωτήσεις για το πώς διαμορφώνεται η κατάσταση, αλλά και γραφήματα που δείχνουν το πώς η Ευρώπη έφτασε να εξαρτάται μέσω ρωσικών αγωγών από το φυσικό αέριο της Μόσχας.

Πού οφείλεται η νέα αναταραχή με τον αγωγό Nord Stream;

Η Γερμανία και η Ευρώπη γενικότερα περιμένουν να δουν εάν η Ρωσία στις 21 Ιουλίου θα συνεχίσει τις παραδόσεις του φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 ή εάν θα υπάρξει μεγαλύτερη ή ακόμη κι οριστική διακοπή -και οι χώρες θα πρέπει να αρχίσουν να ετοιμάζονται να βάλουν δελτίο, ειδικά καθώς θα πλησιάζει ο χειμώνας. Από χθες η Gazprom ανέστειλε τη λειτουργία του βασικού αυτού αγωγού για διάστημα δέκα ημερών επικαλούμενη ετήσια προγραμματισμένη συντήρηση.

Τώρα μένει να φανεί εάν η Μόσχα μετά το διάστημα αυτό ανοίξει ξανά τις κάνουλες ή εάν αποφασίσει να κλείσει για τα καλά την παροχή στα πλαίσια της κόντρας που έχει ξεκινήσει με τις κυρώσεις. Η Γερμανία εξαρτάται από τη Ρωσία για άνω του 30% των προμηθειών φυσικού αερίου. Η Ρωσία έχει κλείσει ήδη τη στρόφιγγα του Nord Stream 1 κατά 60% περίπου προς τη Γερμανία αλλά και σε μικρότερο ποσοστό προς άλλες χώρες όπως η Ιταλία, κάτι που Βερολίνο και Βρυξέλλες θεωρούν ότι είναι πολιτικό και οικονομικό παιχνίδι.

Γιατί ο Nord Stream 1 είναι τόσο σημαντικός;

Είναι η βασικότερη ενιαία διαδρομή για τη μεταφορά ρωσικού φυσικού αερίου αέριο στη Γερμανία, μεταφέροντας 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) ετησίως. Η Γερμανία κατανάλωσε 100 bcm μόνο πέρυσι.

Τα μισά γερμανικά νοικοκυριά βασίζονται στη θέρμανση με φυσικό αέριο, ιδιαίτερα για την περίοδο από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο και μια μη επαναλειτουργία του Nord Stream 1 θα εκτροχιάσει τα σχέδια για την πλήρωση υπόγειων αποθηκών της χώρας πριν από το χειμώνα. Επίσης θα επηρεάσει και άλλες χώρες, από την Ιταλία μέχρι και την Ελλάδα. Ήδη οι μεταφορές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Πολωνίας έχουν σταματήσει φέτος λόγω εκατέρωθεν κυρώσεων και αυτές μέσω της Ουκρανίας έχουν περιοριστεί λόγω του πολέμου.

Ποιοι είναι οι κοινωνικοί και οικονομικοί κίνδυνοι;

Οι καταναλωτές πληρώνουν τα σπασμένα με τη μορφή πολύ υψηλών λογαριασμών ενέργειας, τροφίμων και άλλων καταναλωτικών αγαθών. Μια κοινωνική διαμάχη για το φυσικό αέριο θα μπορούσε να δώσει ώθηση στους λαϊκιστές στην ακροδεξιά και την άκρα αριστερά διαβρώνοντας ενδεχομένως τον πολιτικό λόγο λένε αναλυτές.

Ήδη Βερολίνο ενέκρινε έναν νόμο που διατηρεί ανοιχτές τις επιλογές για τη μετακύλιση των υψηλών τιμών απευθείας σε καταναλωτές και επιχειρήσεις ή εναλλακτικά την επιδίωξη της διανομής των αυξήσεων σε ευρύτερη βάση. Σε περίπτωση διακοπής των ρωσικών ροών φυσικού αερίου η οικονομία της Ευρωζώνης θα μπορούσε να πέσει σε ύφεση.

Ποιοι οικονομικοί κλάδοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Οι παραγωγοί χημικών, χάλυβα, γυαλιού και χαρτιού είναι οι κορυφαίοι καταναλωτές φυσικού αερίου της Γερμανίας, αλλά οι επιπτώσεις θα κυμαίνονταν μέχρι την παραγωγή τροφίμων, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters. Είναι ενδεικτικό ότι ο κλάδος του αλουμινίου, με πωλήσεις 22 δισ. ευρώ ετησίως και 60.000 εργαζομένους, βασίζεται στο φυσικό αέριο για επεξεργασία του μετάλλου.  Στη βιομηχανία χαρτιού της χώρας, με κύκλο εργασιών 15,5 δισεκατομμυρίων ευρώ και 40.000 υπαλλήλους, στελέχη λένε ότι προβλήματα θα δημιουργηθούν ακόμη και στην παραγωγή φαρμάκων και υγειονομικών υλικών.

Πόσο πιθανό είναι τελικά να κλείσει τελείως η Gazprom τη στρόφιγγα;

Ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Ρόμπερτ Χάμπεκ που ανήκει στους Πράσινους δεν υποθέτει τη ρητορική ότι η ρωσική κυβέρνηση θα εφαρμόσει την επαπειλούμενη διακοπή παροχής φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1. «Δεν το περιμένω γιατί η Ρωσία πρέπει να γνωρίζει ότι αν το κάνει αυτό, τότε είναι αναξιόπιστος προμηθευτής», είπε ο Χάμπεκ την Τρίτη στο πρόγραμμα. Εάν γίνει αυτό, ακόμα κι αν «επικρατήσει ξανά ειρήνη, η Ευρώπη δεν θα επιστρέψει» στη Ρωσία για ενέργεια, είπε.

Ο Χάμπεκ τόνισε ότι για τον επόμενο χειμώνα όμως θα έπρεπε να γεμίσουν οι δεξαμενές αποθήκευσης φυσικού αερίου. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς που ανήκει στους Σοσιαλδημοκράτες (SPD) δήλωσε ενόψει της κατάστασης: «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός της Ευρώπης σε ενέργεια για παραγωγή θερμότητας, κινητικότητα, παροχή ρεύματος και βιομηχανία». Είπε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και οι εταίροι της εργάζονται «με πλήρη ταχύτητα» για να αναπτύξουν εναλλακτικές λύσεις στη ρωσική ενέργεια. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει «από τη μια μέρα στην άλλη».

Πόσα νοικοκυριά στην Ευρώπη εξυπηρετούνται από τον Nord Stream;

Η Nord Stream AG δηλώνει ότι 26 εκατομμύρια ευρωπαϊκά νοικοκυριά μπορούν να τροφοδοτηθούν με φυσικό αέριο από τον αγωγό Nord Stream.

Ποιοι είναι οι μέτοχοι της εταιρείας Nord Stream AG που έχει την ευθύνη του αγωγού;

Οι βασικοί μέτοχοι είναι η εταιρεία Gazprom International Projects LLC με ποσοστό 51%. Η Wintershall Dea AG με 15.5%. Η PEG Infrastruktur AG, θυγατρική της E.ON Beteiligungen επίσης με 15.5%. Η εταιρεία N.V. Nederlandse Gasunie με 9% και η Engie επίσης με 9%. Τα κεντρικά γραφεία της Nord Stream AG είναι στο Ζουγκ της Ελβετίας.