Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια νεογοτθικού ρυθμού στην πόλη βρίσκεται στο Ίλιον, αποδεικτικό στοιχείο της νεότερης και άκρως ενδιαφέρουσας ιστορίας της πόλης.
Η εντυπωσιακή έπαυλη με την βαυαρική αρχιτεκτονική, που είναι γνωστή και ως ο Πύργος της Βασίλισσας Αμαλίας, απλώνεται σε μια έκταση 250 στρεμμάτων και συνορεύει με το Πάρκο Τρίτση, το οποίο κάποτε αποτελούσε μέρος του.
Φωτογραφίες Ηλίας Γεωργουλέας / Facebook Πύργος Βασιλίσσης
Στην ουσία πρόκειται για ένα πιστό αντίγραφο του Πύργου Ηochenschwangau στη Βαυαρία όπου γεννήθηκε ο Όθωνας, το οποίο ανεγέρθη μετά από την επιθυμία της βασίλισσας Αμαλίας να δημιουργήσει ένα αγρόκτημα, μιας πρότυπης, δηλαδή, κτηνοτροφικής και αγροτικής μονάδας.
Το αγρόκτημα ονόματι Επτάλοφος
Το αγρόκτημα όπου εντοπίζεται ο Πύργος ονομάστηκε «Επτάλοφος», όπως και η Κωνσταντινούπολη, από τους επτά λόφους που υπήρχαν σε αυτό –οι έξι φυσικοί, ο έβδομος δημιουργήθηκε μετά από εντολή της Αμαλίας το 1857.
Με γνωστή την αγάπη της για τους κήπους και τα άλογα, η Αμαλία αγόρασε την έκταση προκειμένου να δημιουργήσει μια πρότυπη κτηνοτροφική και αγροτική μονάδα, όπου θα εφαρμοζόντουσαν νέες μέθοδοι για την εξέλιξη και τον εκσυγχρονισμό της γεωπονίας.
Από τις πρώτες καλλιέργειες του κτήματος ήταν τα αμπέλια, ενώ για την διαμόρφωση του αμπελώνα –έφτασε τα 180 στρέμματα σε έκταση– προσλήφθηκαν έμπειροι αμπελουργοί από τα Μέγαρα.
Η ιστορία και η διαρρύθμιση του πύργου
Ο Πύργος της Βασίλισσας Αμαλίας αποτελεί ένα από λιγοστά δείγματα νεογοτθικής αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο και φέρει έντονες ομοιότητες με αυτόν του Ηochenschwangau στην Βαυαρία.
Παρόλη την σημαντική διαφορά ως προς το μέγεθος των δύο κτιρίων, παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες οι οποίες αφορούν τόσο στα εξωτερικά στοιχεία (πολυγωνικοί πύργοι, τοξωτά παράθυρα, επάλξεις), όσο και στο εσωτερικό τους, με κοινά στοιχεία στη διαμόρφωση των χώρων, τα έπιπλα ακόμη και τα μικροαντικείμενα.
Αν και το όνομα του αρχιτέκτονα που επιμελήθηκε του έργου παραμένει άγνωστο, πιθανολογείται ότι ο συγκεκριμένος πύργος φέρει την υπογραφή του Φρανσουά Λουί Μπουλανζέ ή του. Κ. Χάνσεν.
Τα εγκαίνια του πύργου πραγματοποιήθηκαν στις 13/25 Αυγούστου 1854 κατά τα γενέθλια του Βασιλιά Λουδοβίκου, πατέρα του Όθωνα, με την Αμαλία να ευχαριστεί και να τιμά τον πεθερό της τον οποίο υπεραγαπούσε.
Στη μεγαλοπρεπή δεξίωση που έλαβε χώρα στη βασιλική τραπεζαρία το παρών έδωσαν σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής, ανάμεσα στις οποίες ο πρωθυπουργός Μαυροκορδάτος, ο πρέσβης της Βαυαρίας κ.α.
Από τις πιο σημαντικές αίθουσες του πύργου στην οποία διοργανώνονταν τα επίσημα γεύματα των εξεχόντων καλεσμένων η κεντρική αίθουσα του πύργου με την περίτεχνη διακόσμηση. Με τοίχους σε έντονο κυανό χρώμα, οροφή με χρυσή γεωμετρική διακόσμηση, ξύλινο πάτωμα από διαφορετικά είδη ξύλου στα πρότυπα της σχολής του Μονάχου, διακόσμηση σε χρυσές, κόκκινες και μπλε αποχρώσεις και μικροέπιπλα και φωτιστικά σε γοτθικό στυλ, ήταν ξεκάθαρη η πρόθεση της Αμαλίας να δώσει έναν πιο ρομαντικό τόνο στην αίθουσα.
Χωροταξικά, στο ισόγειο του κτιρίου βρίσκεται η μεγάλη αίθουσα υποδοχής και τα βασιλικά υπνοδωμάτια, ενώ στον όροφο συναντάται ακόμη μία μεγάλη αίθουσα με διάφορα εμβλήματα από την Ελλάδα, τη Βαυαρία και το Όλτενμπουργκ. Στα εντυπωσιακά σημεία του ορόφου, επίσης, οι εντυπωσιακές οροφογραφίες και η μαρκετερί (όσοι επισκεφτείτε τον πύργο ανεβαίνοντας στον όροφο θα χρειαστεί να βγάλετε τα παπούτσια σας για λόγους προστασίας του εξαιρετικού αυτού παρκέ) από διαφορετικά ξύλα, η οποία ακολουθεί το ύφος των σχεδίων του Γκέρτνερ για τα ανάκτορα της Αθήνας και του Κλέντζε για εκείνα του Μονάχου.
Στους εξωτερικούς χώρους της έπαυλης μπορεί να παρατηρήσει κανείς καταπράσινους κήπους με εντυπωσιακούς φοίνικες, αγάλματα ρομαντικού στυλ, σαρκοφάγους και ένα σιντριβάνι. Άξιο αναφοράς το γεγονός ότι στους εσωτερικούς χώρους του πύργου δεν υπήρχαν τουαλέτα και κουζίνα, τα οποία λειτουργούσαν σε παρακείμενο μικρότερο κτίριο, που διασώζεται μέχρι σήμερα.
Η ιδιοκτησία μετά το βασιλικό ζεύγος
Το αγρόκτημα και ο πύργος στον Επτάλοφο αν και αποτέλεσαν ένα από τα αγαπημένα σημεία της Αμαλίας, δεν συγκινούσαν ιδιαιτέρως τον Όθωνα –λέγεται μάλιστα πως η Αμαλία τον επισκεπτόταν μόνη της και δεν κοιμόταν στο κυρίως κτίριο που χρησιμοποιούνταν κυρίως ως χώρος υποδοχής, αλλά σε ένα μικρότερο οίκημα. Έτσι, μετά την έξωσή τους η κυβέρνηση κήρυξε την ιδιοκτησία δημόσια, με την διαχείριση να ανατίθεται στο Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο με τη σειρά του την παρέδωσε στο Βασιλιά Γεώργιο που διαδέχθηκε τον Όθωνα.
Πέρασε και πάλι στα χέρια του Όθωνα μετά από πληρεξούσιο του 1863, ενώ μετά τον θάνατό του αγοράστηκε από τον βαρώνο Σίνα, πουλήθηκε στην οικογένεια Γεωργίου Παχή και κατέληξε στην οικογένεια Σερπιέρη.
Λόγω της μεγάλης περιουσίας της οικογένειας Σερπιέρι και βάσει ενός νόμου του μεσοπολέμου, το μεγαλύτερο μέρος του κτήματος παραχωρήθηκε στο ελληνικό δημόσιο και η οικογένεια κράτησε μόλις 250 στρέμματα, μέσα στα οποία και ο Πύργος Βασιλίσσης.
Η σημερινή λειτουργία του κτήματος
Σήμερα ο Πύργος της Βασίλισσας Αμαλίας είναι ανοιχτός για το κοινό και ο επισκέπτης μπορεί να πραγματοποιήσει ένα υπέροχο ταξίδι στο χρόνο μέσα από μία δυόμιση ωρών, περίπου, διάρκειας ξενάγηση η οποία αποδεικνύεται σε μοναδική εμπειρία.
Σε αυτήν συμπεριλαμβάνεται επίσκεψη στον Πύργο, τους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του, ξενάγηση στον όροφο η οποία πραγματοποιείται πάντα χωρίς παπούτσια, περιήγηση στο βιολογικό αμπελώνα, τους στάβλους με τα άλογα και τους κήπους του κτήματος και ολοκληρώνεται με μια βόλτα στο οινοποιείο με γευστική δοκιμή των κρασιών του κτήματος.
