Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκινάει ένα νέο, τεράστιο πακέτο ποσοτικής χαλάρωσης, ύψους 750 δισ. ευρώ, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει ένα ισχυρό οικονομικό σοκ από τη ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού. «Οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν έκτακτη δράση», δήλωσε χαρακτηριστικά η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ.
«Βουτιά» έως και 50% σημείωσαν οι αποδόσεις των ελληνικών 10ετών ομολόγων χθες, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 2% περίπου, από το 4,1% που είχαν εκτοξευθεί πριν, ενώ κατακόρυφη ήταν η πτώση του spread στις 235 μονάδες βάσης, μετά την κίνηση-ματ από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία αποφάσισε αργά το βράδυ της Τετάρτης να συμπεριλάβει την Ελλάδα στο έκτακτο «QE πανδημίας». Σε μια δράση η οποία κατά πολλούς συγκρίνεται σε «βάρος» με το «whatever it takes» του Μάριο Ντράγκι το 2012 (θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί), η ΕΚΤ ξεκινάει ένα νέο τεράστιο πακέτο ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 750 δισ. ευρώ, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει ένα ισχυρό οικονομικό σοκ από τη ραγδαία εξάπλωση του κορωνοϊού, η οποία εκτίναξε το κόστος δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης στα ύψη, εγείροντας ανησυχίες ακόμα και για τη βιωσιμότητα της νομισματικής ένωσης.
Πρώτη φορά
Τα ελληνικά ομόλογα δεν συμμετείχαν ποτέ έως τώρα στα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς δεν διέθεταν «επενδυτική βαθμίδα» από έναν τουλάχιστον οίκο αξιολόγησης, που ήταν και ο όρος της κεντρικής τράπεζας για να είναι επιλέξιμα. Αν και αυτό το έκτακτο πρόγραμμα είναι προσωρινό, η διάρκειά του θα καλύψει ολόκληρο το 2020 τουλάχιστον, γεγονός που διασφαλίζει τη διατήρηση του κόστους δανεισμού του
ελληνικού Δημοσίου σε χαμηλά επίπεδα.
Το Δ.Σ. της ΕΚΤ, έπειτα από παρέμβαση του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, είχε τηλεφωνική συνομιλία νωρίτερα με την επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, αποφάσισε να προσφέρει την πολύτιμη αυτή εξαίρεση στην Ελλάδα (waiver), έτσι ώστε το χρέος που εκδίδει η χώρα να είναι επιλέξιμο για αγορές από την κεντρική τράπεζα.
Παράλληλα, αν και δεν προβλέπονται αγορές ελληνικών εταιρικών ομολόγων, ανοίγει ένα «παράθυρο» για σημαντικά οφέλη ρευστότητας και για τις ελληνικές τράπεζες. Η «ψήφος εμπιστοσύνης» που δίνει η ΕΚΤ αναμένεται έτσι κι αλλιώς να βελτιώσει τη ρευστότητα στο σύστημα, ενώ ένα έμμεσο όφελος, όπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές, είναι ότι, καθώς τα ελληνικά ομόλογα είναι επιλέξιμα στο έκτακτο αυτό QE, η εξέλιξη αυτή θα βελτιώσει τις τιμές των ομολόγων, τα οποία οι ελληνικές τράπεζες χρησιμοποιούν για μετατροπή σε repos. Πάντως, το σημαντικότερο όφελος, και κάτι το οποίο προσπαθεί να επιτύχει η Ελλάδα, είναι να μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση (collateral) για χρηματοδότηση των τραπεζών από την ΕΚΤ.
Στο «άκουσμα» της είδησης, η UBS έστειλε έκτακτο σημείωμα στους πελάτες της ότι αφαιρεί τη σύσταση πώλησης που διατηρούσε για όλα τα ελληνικά ομόλογα λήξης άνω των τριών ετών, συμβουλεύοντας πλέον τους επενδυτές να αγοράσουν ελληνικούς τίτλους, ειδικά βραχυπρόθεσμης διάρκειας. Αξίζει να σημειώσουμε πως το έκτακτο πακέτο «πανδημίας» 750 δισ. ευρώ της ΕΚΤ περιλαμβάνει αγορές εταιρικών και κρατικών ομολόγων στην Ευρωζώνη, με το συνολικό ύψος των αγορών που σχεδιάζει να πραγματοποιήσει στο σύνολο του έτους (σε συνδυασμό με το «κανονικό» QE που ήδη τρέχει) να αγγίζει το 1,1 τρισ. ευρώ, δηλαδή στο 6% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης.
«Οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν έκτακτη δράση», δήλωσε χαρακτηριστικά η Κριστίν Λαγκάρντ, με το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ να ανακοινώνει ότι θα πράξει ό,τι είναι αναγκαίο στο πλαίσιο της εντολής του, ενώ είναι πλήρως προετοιμασμένο να αυξήσει το μέγεθος των προγραμμάτων αγοράς στοιχείων ενεργητικού και να προσαρμόσει τη σύνθεσή τους όσο χρειαστεί και για όσο χρειαστεί για την υποστήριξη της οικονομίας κατά τη διάρκεια αυτού του σοκ.
Οπως επισήμανε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να συμπεριλάβει για πρώτη φορά από το 2015, όταν και ξεκίνησε η ποσοτική χαλάρωση, τα ελληνικά ομόλογα δίνει τη δυνατότητα αγοράς περίπου 12 δισ. ευρώ ελληνικών κρατικών τίτλων, κάτι που αναμένεται να αποκλιμακώσει το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου και κατ’ επέκταση των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων με πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.
Θετική αντίδραση
Σε σχόλιό της η Citigroup αναφέρει πως οι αγορές ελληνικών ομολόγων θα πραγματοποιηθούν σύμφωνα με την κλείδα κατανομής κεφαλαίου (capital key), η οποία διαμορφώνεται στο 1,73% για την Ελλάδα, που αντιστοιχεί σε μέγιστες αγορές ύψους περίπου 13 δισ. ευρώ, αν και η ΕΚΤ δεσμεύτηκε για ευελιξία στην κατανομή των αγορών σε όλες τις χώρες. Η αμερικανική τράπεζα τόνισε πως το ελληνικό spread είχε εκτοξευθεί κατά πολύ περισσότερο από εκείνο της Ιταλίας τις τελευταίες ημέρες και αυτή η πολυαναμενόμενη συμπερίληψη των ελληνικών ομολόγων στο QE θα συμβάλλει σημαντικά στον περιορισμό της μεταβλητότητας στην αγορά.
