«Κάθε προσπάθεια αμφισβητήσεως του Ουκρανικού Αυτοκεφάλου εισάγει μίαν ανερμάτιστον “νέαν εκκλησιολογίαν”, υποσκάπτει την διορθόδοξον ειρήνην και κωλύει την συνεργασίαν και την κοινήν μαρτυρίαν των Ορθοδόξων Εκκλησιών». Την επισήμανση έκανε η Αυτού Θειοτάτη Παναγιότης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, την περασμένη Τρίτη στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης στην εναρκτήρια ομιλία του για το Διορθόδοξο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Η συμβολή των Χαλκιτών καθηγητών και αποφοίτων εις τας διορθοδόξους σχέσεις».
Ολόκληρη η εικόνα του χριστιανικού κόσμου θα ήταν διαφορετική αν το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν αναλάμβανε πρωτοβουλίες, δεν παρενέβαινε, όποτε το έκρινε απαραίτητο, για την επίλυση προβλημάτων – είτε χρονίων, είτε καινούριων. Στο πνεύμα αυτό, η χορήγηση αυτοκέφαλου καθεστώτος στην Εκκλησία της Ουκρανίας αποτελεί την έμπρακτη επιβεβαίωση του ρόλου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Οπως προκύπτει, οποιαδήποτε προσπάθεια αμφισβήτησης του Ουκρανικού Αυτοκέφαλου διασαλεύει το πνεύμα ειρήνης και συνεργασίας μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών, ήταν το περιεχόμενο όσων συμπεριέλαβε στην ομιλία του ο κ.κ. Βαρθολομαίος.
Η σημασία της Ι.Θ. Σχολής της Χάλκης
Ο Παναγιώτατος τόνισε ιδιαίτερα τη σημαντική συμβολή της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης για την Εκκλησία και την Ορθοδοξία στο σύνολό της. Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά, αποτελούσε το θεολογικό «επιτελικόν διεργαστήριον» της Μεγάλης Εκκλησίας.
Σε απόλυτη συμπόρευση με το πνεύμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η Χάλκη υπήρξε πρότυπο της ακλόνητης πίστης στη δογματική, λειτουργική και κανονική παράδοση της Εκκλησίας, διατηρώντας ταυτόχρονα ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με την Ιστορία και τον πολιτισμό. Συγκοινωνούντα δοχεία, η Χαλκίτις Σχολή με το Πατριαρχείο: ανέκαθεν τροφοδοτούσε το Πατριαρχείο με καθηγητές-θεολογικούς συμβούλους, ενώ οι απόφοιτοί της ενσωματώνονταν στην πνευματική ηγεσία της Εκκλησίας, ως κατέχοντες τα απαραίτητα πνευματικά εφόδια για να αποκτήσουν το «ήθος του Φαναρίου».
Στην εξωστρέφεια της Εκκλησίας, η οποία προάγεται διαχρονικά και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αποστολή της ως ενεργού στελέχους της κοινωνίας, ήταν εκείνο στο οποίο αναφέρθηκε στη συνέχεια ο Παναγιώτατος, καθώς τα ισχυρά της θεμέλια είναι αρκετά για να διατηρήσει τον χαρακτήρα της, χωρίς να απειλείται η «υπό του πολιτισμού, των ιστορικών εξελίξεων και του “εν τω κόσμω” χαρακτήρος της Εκκλησίας, Ορθοδοξία και καθαρότητα της πίστεως».
Στο συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη Διοργάνωση του Πανορθοδόξου Συνεδρίου του 1923 στην Πόλη, συμμετείχαν αντιπροσωπείες από τα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Σερβίας και τις Εκκλησίες Κύπρου, Ελλάδος, Πολωνίας και Ουκρανίας. Ομιλίες πραγματοποίησαν ιεράρχες, κληρικοί, πανεπιστημιακοί καθηγητές, Αρχοντες Οφφικιάλιοι, πολλοί εκ των οποίων είναι απόφοιτοι της Χαλκίτιδος Σχολής.
