Στην αρχή ήταν μόνο οι ηλικιωμένοι. Έτσι έλεγε το αφήγημα για τον νέο κορονοϊό και προσυπέγραφε κάθε τραγικός θάνατος, πως ο ιός πλήττει όσους είναι άνω των 70 ετών ή ανθρώπους με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα.
Αυτές τις ομάδες καλούσαν οι διεθνείς φορείς υγείας να απομονωθούν κοινωνικά, μέχρι να μάθουμε τουλάχιστον πως ο κορονοϊός δεν κάνει τέτοιες διακρίσεις, ρίχνοντας σοβαρά αρρώστους ακόμα και ανθρώπους κατά πολύ νεότερους.
Μετά πληροφορηθήκαμε πως παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των νεότερων και των παιδιών θα εμφανίσουν συμπτώματα λίγο χειρότερα από κείνα της γρίπης, είναι στην πραγματικότητα αόρατοι φορείς του ιού, διαδραματίζοντας σημαίνοντα ρόλο στη διάδοσή του.
Οι έρευνες που έρχονταν από την Κίνα έδειχναν εξάλλου πως τα παιδιά σπανίως νοσούν από τον νέο κορονοϊό, κι έτσι λίγη σχέση θα μπορούσαν να έχουν με την εξάπλωση της επιδημίας.
Αυτές οι ερευνητικές δουλειές επισκιάστηκαν όμως τραγικά από την ίδια την πραγματικότητα των εισαγωγών στο νοσοκομείο. Πλάι στους ηλικιωμένους που κολλούσαν μαζικά την COVID-19, τώρα υπήρχαν ανάμεσά τους και νεότερες ηλικιακές ομάδες.
Και τότε ήρθε η μεγαλύτερη τέτοια μελέτη να αλλάξει ένα σημαντικό κομμάτι της γνώσης μας περί κορονοϊού και παιδιών…
Τι μάθαμε από την έρευνα σε περισσότερα από 2.000 παιδιά
Εκεί που γνωρίζαμε λοιπόν ότι ο κορονοϊός δείχνει το λιγότερο τρομακτικό πρόσωπό του στα παιδιά, αντιπροσωπεύοντας το μικρότερο ποσοστό των κρουσμάτων, μια μεγάλη κινεζική μελέτη κατέληξε πως τα παιδιά όχι μόνο πλήττονται από τον ιό, αλλά είναι και ιδιαιτέρως ευάλωτα σε σοβαρής μορφής μολύνσεις.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη επιθεώρηση «Pediatrics», μας λέει πως ενώ τα περισσότερα παιδιά δεν θα εμφανίσουν παρά ήπια συμπτώματα, ένα μικρό ποσοστό ανάμεσά τους, ιδιαίτερα τα μωρά και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, μπορούν να νοσήσουν σοβαρά.
Η μελέτη έλαβε χώρα στην Κίνα, εκεί όπου ξεκίνησε η πανδημία, και σκιαγραφεί μια πληρέστερη εικόνα για το πώς πλήττονται οι μικροί από τον ιό. Μια πολύτιμη γνώση που οι ειδικοί ισχυρίζονται πως έχει επηρεάσει εθνικές στρατηγικές αναφορικά με το κλείσιμο των σχολείων και την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού για παιδιατρικά περιστατικά.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι ανέλυσαν 2.143 κρούσματα κάτω των 18 ετών που καταγράφηκαν από τα Κινεζικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων, οι μισές περιπτώσεις εμφάνισαν πράγματι ήπια συμπτώματα, όπως πυρετό, βήχα, δυσφορία κ.λπ.
Πάνω από το 1/3 (39%) των ανηλίκων ασθένησαν πιο βαριά, με προβλήματα στο αναπνευστικό ή πνευμονία, χωρίς ωστόσο συμπτώματα δύσπνοιας. Το 4% δεν είχαν καθόλου συμπτώματα.
Υπήρχαν όμως και 125 παιδιά, το 6% σχεδόν, που ανέπτυξαν πολύ σοβαρές μορφές της πάθησης, ενώ ένα 14χρονο αγόρι, επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού, κατέληξε, σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης και διευθυντή του τμήματος κλινικής επιδημιολογίας στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Σαγκάης, Shilu Tong.
Δεκατρία παιδιά χαρακτηρίστηκαν «σε κρίσιμη κατάσταση», στα όρια οργανικής και αναπνευστικής ανεπάρκειας, και τα υπόλοιπα κρίθηκαν ως «σοβαρά περιστατικά», εξαιτίας των επίμονων αναπνευστικών προβλημάτων τους.
«Αυτό που μας λέει αποφασιστικά αυτή η μελέτη είναι πως τα νοσοκομεία πρέπει να προετοιμαστούν και για κάποια παιδιατρικά περιστατικά, γιατί δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τα παιδιά», δήλωσε ο καθηγητής παιδιατρικής σε καναδικό πανεπιστήμιο Srinivas Murthy.
«Το βασικό συμπέρασμα», συνεχίζει ο ακαδημαϊκός μιλώντας στους «New York Times», «είναι πως τα παιδιά μολύνονται σε ρυθμούς που μπορούν να συγκριθούν με αυτούς των ενηλίκων, με σοβαρότητα πολύ μικρότερη μεν, αλλά και εντός των παιδιών συναντάμε ένα φάσμα της αρρώστιας και κάποια περιστατικά χρειάζονται πολύ πιο επιθετικές θεραπείες».
Πάνω από το 60% των 125 αυτών παιδιών της μελέτης που νόσησαν βαριά ήταν ηλικίας 5 ετών ή μικρότερα. Τα 40 από αυτά ήταν βρέφη κάτω των 12 μηνών. Οι ερευνητές, αλλά και άλλοι, κατέληξαν πως τα μωρά είναι ακόμα πιο ευάλωτα εξαιτίας των ανώριμων αναπνευστικών συστημάτων τους.
Πολύ πρόσφατα μετρήσαμε δυστυχώς και τον πρώτο θάνατο ανηλίκου στην Ευρώπη. Μια 16χρονη κοπέλα πέθανε από τον κορονοϊό στη Γαλλία, σε νοσοκομείο του Παρισιού. Η μαθήτρια δεν είχε υποκείμενο νόσημα, εμφανίζοντας μόνο ως σύμπτωμα έναν «ελαφρύ βήχα», σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Daily Mail.
«Κανείς δεν είναι άτρωτος απέναντι στον ιό», προειδοποίησε η αδερφή της μιλώντας σε γαλλική εφημερίδα.
Η παράξενη αντοχή των παιδιών στις επιδημίες
Οι επιστήμονες προσπαθούν εδώ και καιρό να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους τόσα πολλά παιδιά μοιάζουν να αψηφούν τον νέο κορονοϊό, γλιτώνοντας επίσης τα χειρότερα και σε παλιότερες επιδημίες, όπως ο ιός SARS στην Κίνα και ο MERS της Μέσης Ανατολής.
Αυτό το μοτίβο παρατηρείται και στην τωρινή πανδημία, είτε μιλάμε για τη Σιγκαπούρη και τη Νότια Κορέα είτε για την Ιταλία, όπως μας λέει ο δρ Murthy.
Μια απάντηση που κερδίζει ολοένα και περισσότερο την επιστημονική συναίνεση παραπέμπει στην πρωτεΐνη των ανθρώπινων κυττάρων που προσβάλλει ο ιός, τον υποδοχέα ACE2, ο οποίος δεν έχει ισχυρή έκφραση στα παιδιά ή εκφράζεται με διαφορετικό τρόπο.
«Μπορεί να μην είναι τόσο ανεπτυγμένες στα παιδιά όσο στους ενήλικες», εξηγεί ο ακαδημαϊκός για αυτές τις πρωτεΐνες, κάνοντάς το δυσκολότερο στα μικροσκοπικά σωματίδια του ιού να αποκτήσουν πρόσβαση στο κύτταρο και να το προσβάλουν.
Μια δεύτερη θεωρία που έχει τους οπαδούς της μας λέει πως «τα περισσότερα παιδιά έχουν πιο υγιείς πνεύμονες», όπως εξηγεί η αναπληρώτρια καθηγήτρια παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, Andrea Cruz.
Όπως ισχυρίζεται, οι ενήλικες έχουν εκτεθεί πιθανότατα σε υψηλότερα επίπεδα μόλυνσης στη ζωή τους και πράγματι τα πιο σοβαρά κρούσματα του νέου κορονοϊού είναι άνθρωποι με επιβαρυμένη υγεία και υποκείμενα νοσήματα.
Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα
Παρά το γεγονός ότι η μεγάλη κινεζική μελέτη έριξε φως σε έναν ιό που μελετάται ακόμα από την επιστήμη, επιβεβαίωσε ξανά πως παραέχουμε πολλές απορίες για τη σχέση μεταξύ του νέου κορονοϊού και των παιδιών.
Οι ερευνητές γράφουν κάπου πως τα περισσότερα σοβαρής μορφής συμπτώματα που εμφάνισαν τα παιδιά ήταν σε ύποπτα και όχι επιβεβαιωμένα κρούσματα. Τι σημαίνει αυτό; Πως κάτι τους διαφεύγει ή μήπως άλλες μολύνσεις είναι υπεύθυνες για όλα αυτά, λειτουργώντας μόνες ή σε συνδυασμό με την COVID-19;
Και τι θα συμβεί με τη διεθνή εμπειρία τελικά, θα ακολουθήσει ο κορονοϊός στη Δύση το μοτίβο της Κίνας; Αυτό είναι το πιο ασαφές στην ιστορία, αλλά και το μεγάλο ζητούμενο. «Η ηλικιακή πυραμίδα της Κίνας είναι διαφορετική από των ΗΠΑ», λέει η δρ Cruz, «έχουν πολύ λιγότερα [καταγεγραμμένα] παιδιά απ’ όσα έχουμε εμείς».
Η Cruz δηλαδή πιστεύει, όπως και άλλοι ειδικοί, ότι μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων με ήπια συμπτώματα ή ακόμα και ασυμπτωματικοί ασθενείς δεν καταγράφηκαν ποτέ, καθώς δεν γίνονταν εκτεταμένοι έλεγχοι.
«Είχαμε μεγάλο υποέλεγχο στα παιδιά, καθώς το βάρος δόθηκε στους ενήλικες. Είναι πιθανό να υποεκτιμούμε το βάρος της ασθένειας στα παιδιά», καταλήγει.
Μόνο που πλέον έχει γίνει σαφές πως αυτά τα ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν και να μην αντιμετωπίζονται τα παιδιά σαν να μην τα επηρεάζει ο ιός.
Όπως και με άλλες πτυχές εξάλλου του νέου κορονοϊού και του αιφνίδιου τρόπου που εισέβαλε στις ζωές μας, η ιδέα πως η επιδημία αφορά μόνο στους ηλικιωμένους παραήταν υπεραπλουστευμένη…
