Παρά τη «non politica» τάση που προσπάθησε να περάσει σε πολλά γήπεδα του πλανήτη, ποδόσφαιρο και πολιτική είναι δύο έννοιες που βαδίζουν παράλληλα. Σε αρκετές περιπτώσεις η σχέση αυτή προσπάθησε να… καμουφλαριστεί, ωστόσο αυτό συνήθως είχε τα αντίθετα αποτελέσματα, με πολλά ακραία στοιχεία να κάνουν την εμφάνισή τους στις εξέδρες και να είναι αυτές που επιβάλλουν τον δικό τους «νόμο».

Άλλωστε, η σύγχρονη μορφή του αθλήματος προέκυψε από την επιθυμία των εργατών να κάνουν κάτι για να χαλαρώνουν μετά τη δουλειά τους, οπότε από τη «ρίζα» του το ποδόσφαιρο είναι δεμένο με το συντριπτικό ποσοστό της κοινωνίας και τους μετασχηματισμούς της, οι οποίοι αντανακλώνται στο πολιτικό σκηνικό κάθε τόπου που αυτό έχει σημαίνοντα ρόλο. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πολλοί άνθρωποι βρίσκουν ως διέξοδο τα γήπεδα για να εκφράσουν τα πιστεύω τους, τις ανησυχίες τους και τους προβληματισμούς τους γύρω από όσα ζουν και τους απασχολούν.

Ως κοινωνικό φαινόμενο, λοιπόν, το ποδόσφαιρο έχει πάρει τον χώρο που του αναλογεί και στις κερκίδες, με την επιλογή της ομάδας που θα υποστηρίξει ο καθένας να εξαρτάται πολλές φορές και από τη θέση του στην κοινωνία και το πώς αντιλαμβάνεται τα πράγματα γύρω από αυτήν. Με άλλα λόγια, οι πολιτικοποιημένες εξέδρες είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση. Αντιθέτως, αντικείμενο αναζήτησης θα μπορούσε να αποτελεί όταν ισχύει το ανάποδο.

Το φαινόμενο της Ράγιο Βαγεκάνο

Μια από τις πλέον έδρες σε όλη την Ευρώπη είναι αυτή της Ράγιο Βαγεκάνο, με τους οπαδούς της να έχουν πάρει ξεκάθαρη θέση όσον αφορά το πολιτικό φάσμα που τοποθετούν τους εαυτούς τους. Και σε αυτό… δεν ρίχνουν νερό στο κρασί τους, όταν κάτι αφορά τις αξίες τους, παρά το γεγονός ότι οι εποχές έχουν αλλάξει και η εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου έχει δημιουργήσει διαφορετικά δεδομένα στο άθλημα. Άλλωστε, η εργατική τους ταυτότητα είναι και ο λόγος για τον οποίο καμαρώνουν. «Μικροί στο γήπεδο, μεγάλοι στις αξίες», έγραφε ένα πανό τους, που συνοψίζει τα όσα πρεσβεύει ο σύλλογός τους.

Το Βαγέκας, η περιοχή της Μαδρίτης στην οποία έχει την έδρα της η Ράγιο, είναι μια ξεχωριστή ιστορία τόσο για την ισπανική πρωτεύουσα όσο και για ολόκληρη την ιβηρική χώρα. Ήταν ένα ανεξάρτητο χωριό μέχρι τη δεκαετία του 1950, όταν το τότε καθεστώς αποφάσισε να το εντάξει στη μητροπολιτική ζώνη. Φιλοξενούσε -και φιλοξενεί- ανθρώπους της εργατικής τάξης, από όλες τις περιοχές της Ισπανίας, που έψαχναν ένα «καταφύγιο» από τη φτώχια των τόπων τους, με την ελπίδα ότι θα βρουν μια δουλειά. Η περιοχή που πέρασε από… χίλια κύματα, όπως τα ναρκωτικά και η εγκληματικότητα, πλέον έχει 240.000 άτομα, αλλά διατηρεί έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, με το βασικό του χαρακτηριστικό να είναι υπερηφάνεια για το εργατικό στάτους. Οι κάτοικοί του δεν αποκαλούνται «μαδριλένος», αλλά «βαγεκάνος», όπως η ομάδα που αποτελεί το σύμβολό της.

Χαρακτηριστική είναι μια ιστορία από το 2014, όταν η ομάδα της Ράγιο και οι οπαδοί της βρέθηκαν στο πλευρό μιας 85χρονης που ζούσε επί 50 χρόνια στην περιοχή, ωστόσο της έκαναν έξωση από το διαμέρισμά της, καθώς είχε μπει εγγυήτρια σε δάνειο που έχει λάβει ο γιος της. Και οι δράσεις του συλλόγου, καθώς και των Bukaneros (των οργανωμένων οπαδών της) δεν σταματούν εκεί.

Όταν πάτησε στο Βαγέκας η… πέτρα του σκανδάλου

Ωστόσο, οι οπαδοί της Βαγεκάνο δεν περιορίζουν τη δράση τους μόνο σε πράξεις αλληλεγγύης, αλλά και αντίθεσης. Ήταν Ιανουάριος του 2017, όταν ο Ρομάν Ζοζούλια παραχωρήθηκε δανεικός από την Μπέτις στη Ράγιο Βαγιεκάνο, σε μια ακόμα κίνηση της διοίκησης που έκανε έξαλλο τον κόσμο. Ο Ουκρανός επιθετικός είχε πάει στην Ισπανία το προηγούμενο καλοκαίρι (το 2016), έχοντας αποχωρήσει από την Ντνίπρο, λόγω των σοβαρών οικονομικών ζητημάτων που αντιμετώπιζε ο σύλλογος του Ντνιπροπετρόφσκ. Ωστόσο, δεν ήταν αυτό που προκάλεσε την αντίδραση των Bukaneros, αλλά το πολιτικό background που κουβαλούσε ο παίκτης.

Ο Ζοζούλια έχει δηλώσει με σαφήνεια την υποστήριξη του στις ακροδεξιές Ένοπλες Δυνάμεις του Pravvy Sektor, οι οποίες είχαν λάβει ενεργό μέρος στον πόλεμο του Ντονμπάς, το 2014. Επίσης, παρά τις διαβεβαιώσεις του τεχνικού διευθυντή της Ράγιο, αλλά και του ίδιου του ποδοσφαιριστή, ότι δεν έχει καμία σχέση με τον φασιστικό χώρο, κάποιες δημοσιεύσεις του στα πάντα… μαρτυριάρικα social media τον πρόδωσαν. Είχε ανεβάσει μια φωτογραφία με τους κρυπτάριθμους 14-88 (ο αριθμός 88 παραπέμπει στο HH, δηλαδή το Heil Hitler), αλλά και μια με τον Στεφάν Μπαντέρα, ηγέτη ακροδεξιού σχηματισμού που έχει κατηγορηθεί για στενή συνεργασία με τα SS κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης, το φως της δημοσιότητας είδαν φωτογραφίες του Ουκρανού φορ στις οποίες πόζαρε μαζί με παραστρατιωτικές ομάδες από τη χώρα του, στην οποία φαίνεται να κρατά και όπλο.

Η πρώτη του προσπάθεια να προπονηθεί στη Ράγιο δεν ήταν επιτυχημένη. Οι οπαδοί τον υποδέχθηκαν με πανό και συνθήματα και όλα έδειχναν ότι δεν θα μακροημερεύσει στην ομάδα του Βαγέκας. «Με κατηγορούν επειδή υπερασπίστηκα τον ουκρανικό στρατό απέναντι στους φιλορώσους τρομοκράτες και ότι γι’ αυτό είμαι φασίστας. Κατηγορούν άδικα εμένα και την Ουκρανία. Είμαι πεπεισμένος ότι αν γινόταν στην Ισπανία αυτό που έγινε στην Ουκρανία, πολλοί θα έτρεχαν να υπερασπιστούν τη χώρα τους. Εγώ δεν φοβάμαι τίποτα, ούτε τους οπαδούς, ούτε κανέναν. Φοβάμαι όμως για την οικογένειά μου», είχε τονίσει ο παίκτης σε σχετική του τοποθέτηση. Ο αθλητής βρήκε υποστήριξη από τους παίκτες του στην Μπέτις, οι οποίοι τον καλωσόριζαν πίσω στη Σεβίλλη, ενώ βρήκε… απρόσμενο συμπαραστάτη τον τότε υπουργό Εσωτερικών της Ισπανίας, Χουάν Ιγνάσιο Θοίδο, ο οποίος με ανάρτησή του στο Twitter είχε γράψει: «Είμαστε όλοι Ζοζούλια».

Ένα «μέτωπο» άνοιξε τότε, με τους Ουκρανούς να κατηγορούν τους οπαδούς της Βαγεκάνο πως επιτέθηκαν στον Ζοζούλια «Ισπανοί αναρχοκομουνιστές που πολέμησαν μαζί με τους τρομοκράτες» εναντίον της χώρας. Ο ίδιος, έχοντας καταλάβει ότι δεν πρόκειται να φορέσει τη φανέλα με τον κεραυνό στο στήθος, έριξε… λάδι στη φωτιά, αλλά κυρίως προσπάθησε να αιτιολογήσει τα όσα πίστευε. Όμως, αυτά πήγαιναν κόντρα σε αυτά που πρεσβεύει η Ράγιο και έτσι η συνεργασία των δύο πλευρών ολοκληρώθηκε ουσιαστικά πριν καν ξεκινήσει. Λόγω του ότι δεν μπορούσε να πάρει μεταγραφή και σε τρίτη ομάδα μέσα στην ίδια σεζόν, ο Ζοζούλια συνέχισε να προπονείται με την Μπέτις, περιμένοντας καρτερικά το καλοκαίρι, για να δει πού θα συνεχίσει την καριέρα του.

Το ενδιαφέρον ελληνικών ομάδων και το βροντερό «όχι»

Πριν πάει στην Ισπανία, ο Ζοζούλια είχε «παίξει» και στα ρεπορτάζ ελληνικών ομάδων και συγκεκριμένα των δύο «δικεφάλων», της ΑΕΚ και του ΠΑΟΚ. Το καλοκαίρι του 2016 το όνομα του φορ της Ντνίπρο είχε συνδεθεί με την ομάδα της Θεσσαλονίκης, ενώ τις εξελίξεις παρακολουθούσε και η Ένωση. Οι «ασπρόμαυροι» είχαν ήδη στρέψει τα… ραντάρ τους προς την αγορά της Ανατολικής Ευρώπης με την απόκτηση των Λέο Μάτος και Εβγκέν Σάκχοφ από την Ουκρανία, ενώ αργότερα ήρθαν και οι μεταγραφές των Ασεβέδο (από την ίδια χώρα) και Μαουρίτσιο από τη Ρωσία. Ωστόσο, η περίπτωσή του δεν προχώρησε για καμία από τις δύο ομάδες.

Το όνομα του Ζοζούλια επανήλθε στο «κιτρινόμαυρο» προσκήνιο και την επόμενη μεταγραφική περίοδο, αυτήν του Ιανουαρίου του 2017. Με τον παίκτη στην Ισπανία, αλλά να ψάχνει ομάδα, η Ένωση φέρεται να εξέτασε ξανά το ενδεχόμενο να τον αποκτήσει, αλλά… το χαρτί του κάηκε αρκετά γρήγορα, καθώς ήδη το πολιτικό του υπόβαθρο ήταν κάτι που δεν μπορούσε να παραβλέψουν οι οπαδοί της ΑΕΚ -ή τουλάχιστον η πλειοψηφία τους. Για να αποφευχθεί οτιδήποτε που θα φέρει διχασμό μεταξύ ομάδας και κόσμου και στον «δικέφαλο» κατέληξαν στον Σέρχιο Αραούχο, ο οποίος αποδείχθηκε πως θα γινόταν αγαπημένη φιγούρα στις εξέδρες του ΟΑΚΑ.

Ο Ζοζούλια ήταν μεταξύ των πρωταγωνιστών της Ντνίπρο, στις διπλές αναμετρήσεις με τον Ολυμπιακό, όταν και η ελληνική ομάδα είχε μείνει εκτός συνέχειας του Europa League στη φάση των «32» της σεζόν 2014-15. Τότε η ουκρανική ομάδα είχε καταφέρει να φτάσει μέχρι τον τελικό της Βαρσοβίας, στον οποίο ηττήθηκε από τη… μόνιμη κάτοχο του τίτλου Σεβίλλη με 3-2.

Η «Ιθάκη» της Αλμπαθέτε και το ματς της οργής

Ο Ουκρανός επιθετικός βρήκε την επόμενη ομάδα της καριέρας του, αλλά δεν χρειάστηκε να φύγει από την Ισπανία, καθώς τον Σεπτέμβριο του 2017 αποκτήθηκε με ελεύθερη μεταγραφή από την Αλμπαθέτε. Η ομάδα της ομώνυμης πόλης θα αποτελούσε την ποδοσφαιρική Ιθάκη για τον Ζοζούλια, ο οποίος συνεχίζει εκεί μέχρι σήμερα, στη Β’ κατηγορία της χώρας. Η πρώτη επιστροφή στο Βαγέκας αποφεύχθηκε, καθώς ο προπονητής του τον απέκλεισε από την αποστολή για το εκτός έδρας παιχνίδι με τη Ράγιο, που ήταν προγραμματισμένο για τις 4 Νοεμβρίου εκείνου του έτους. Η δικαιολογία για την απόφαση αυτή, στηρίχθηκε σε λόγους κούρασης. Ωστόσο, κανείς δεν το πίστεψε. Την επόμενη σεζόν η Ράγιο είχε ανέβει στην Primera Division και έτσι όλοι απέφυγαν να βρεθούν ξανά σε δύσκολη θέση.

Ό,τι απέφυγε στο προάστιο της Μαδρίτης, ο φορ της «Άλμπα» το αντιμετώπισε στη Γαλικία, στην έδρα της Λούγο. Οι οπαδοί της γηπεδούχου, στις 23 Μαρτίου αυτού του έτους, τον φώναζαν εν χορώ ναζί, με την Αλμπαθέτε να ζητά την τιμωρία των Γαλικιάνων για την αντιμετώπιση που έτυχε. Η σεζόν τελείωσε, όμως το… μοιραίο δεν θα αργούσε, καθώς η Ράγιο υποβιβάστηκε εκ νέου στη Segunda. Πολλοί περίμεναν ότι στο ματς της 15ης Δεκεμβρίου για την 20ή αγωνιστική ο Ζουζούλια δεν θα ταξίδευε για ακόμη μια φορά, όμως διαψεύστηκαν. Όχι μόνο πήγε στο προάστιο της Μαδρίτης, αλλά κατέβηκε και πρώτος από το πούλμαν, ως ηγετική φυσιογνωμία της ομάδας του.

Το κλίμα ήταν ήδη δυναμιτισμένο. Οι οπαδοί της Ράγιο και ειδικά οι Bukaneros ήταν αποφασισμένοι να του κάνουν τη βραδιά εξαιρετικά δύσκολη. Από την αρχή ασχολούνταν με εκείνον και τον φώναζαν «ναζί», μια λέξη που συνόδευαν και με διάφορα… γαλλικά. O ίδιος τους απάντησε φέρνοντας το χέρι στο αυτί του, σε μια κίνηση που συμβόλιζε το ότι δεν τους ακούει. Ωστόσο, τα πράγματα στράβωσαν ακόμη περισσότερο, όταν η ομάδα του Ζοζούλια έμεινε με δέκα παίκτες λίγο πριν ο ρέφερι στείλει τις δύο ομάδες στα αποδυτήρια για την ανάπαυλα, λόγω χτυπήματος εκτός φάσης από τον Ισραφίλοφ στον Πιοβακάρι. Οι άνθρωποι της Αλμπαθέτε πήγαν στον διαιτητή και του είπαν πως δεν θα βγουν στο δεύτερο ημίχρονο να παίξουν, εάν δεν έμπαινε τέλος σε όλο αυτό το σκηνικό με τον Ουκρανό.

Στο Βαγέκας υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή έγινε για λόγους τακτικής, καθώς η «Άλμπα» δύσκολα θα άντεχε 45+ λεπτά με παίκτη λιγότερο στην πολύ δύσκολη έδρα της Ράγιο. Οι περισσότεροι από όσους πήγαν να παρακολουθήσουν το παιχνίδι αποχώρησαν από τις εξέδρες, όσο έβλεπαν τους φιλοξενούμενους να μην δείχνουν διάθεση να βγουν, ωστόσο οι Bukaneros δεν έκαναν κάτι αντίστοιχο, μέχρι την ώρα που ανακοινώθηκε η διακοπή, στην οποία προχώρησε ο διαιτητής με τη σύμφωνη γνώμη των δύο ομάδων και της Ισπανικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου.

Αυτή ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του ισπανικού ποδοσφαίρου που αγώνας διεκόπη λόγω του παρελθόντος ενός ποδοσφαιριστή. Ωστόσο, οι Bukaneros δεν μπορούσαν να… χωνέψουν τα όσα συνέβησαν. «Δεν έχει συμβεί σε γήπεδα που βρίθουν από ρατσισμό, σεξισμό, βία και κατάρες. Και αποφάσισαν να το κάνουν τώρα; Είναι υποχρέωσή μας να μαχόμαστε τον ναζισμό και τον φασισμό σε όλες τους τις εκφάνσεις», σημείωναν χαρακτηριστικά. Ωστόσο, το ύφος της τοποθέτησής των οργανωμένων οπαδών δεν φάνηκε να βρίσκει σύμφωνο τον πρόεδρο της ομάδας, Ραούλ Μαρτίν Πρένσα, ο οποίος ουσιαστικά υποστήριξε τον Ουκρανό. Κάτι που σημαίνει ότι τα χαρακώματα που υπάρχουν μεταξύ των δύο πλευρών έγιναν περισσότερα.

Το σίγουρο είναι ότι το έργο αυτό θα έχει και άλλα επεισόδια, ενώ ο ίδιος ο Ρομάν Ζοζούλια πιθανότατα θα πάρει μια θέση στα βιβλία της ποδοσφαιρικής ιστορίας ως μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες. Μπορεί ποτέ να μην άνοιξε ποτέ τα… χαρτιά του, όπως ο Πάουλο Ντι Κάνιο, ωστόσο το background του τον καταδιώκει και λογικά θα συνεχίσει να το κάνει.



Πηγή

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ