Οι ουρολοιμώξεις είναι πολύ συχνές το καλοκαίρι, ιδίως στις γυναίκες. Ποια συμπτώματα υποδηλώνουν επιπλοκή που πρέπει να αξιολογήσει αμέσως ένας γιατρός. Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου.
Ένας στους επτά άνδρες και έξι στις δέκα γυναίκες παρουσιάζουν ουρολοίμωξη κάποια στιγμή στη ζωή τους, η οποία δίχως την κατάλληλη και έγκαιρη θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Η ουρολοίμωξη οφείλεται σε μικρόβια τα οποία εισέρχονται στην ουροδόχο κύστη από την ουρήθρα. Η εισβολή αυτή συμβαίνει συχνότερα στις γυναίκες, επειδή η ουρήθρα τους έχει μικρό μήκος και βρίσκεται κοντά στον κόλπο και τον πρωκτό. Έτσι, είναι εύκολο να την προσεγγίσουν τα μικρόβια.
Σε ποσοστό έως και 90% των περιπτώσεων, η ουρολοίμωξη προκαλείται από το κολοβακτηρίδιο (e.coli), που υπάρχει στο έντερο των ανθρώπων. Ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους, καθώς το ουροποιητικό διαθέτει ισχυρές τοπικές αμυντικές ικανότητες.
Οι παράγοντες κινδύνου
Όπως εξηγεί ο χειρουργός ουρολόγος δρ Ηρακλής Πούλιας, τέως πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και διευθυντής της Β’ Ουρολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Μητέρα, οι φυσικές άμυνες του οργανισμού αυτές μερικές φορές εξασθενούν και τα μικρόβια βρίσκουν ευκαιρία να εισβάλουν στο ουροποιητικό.
Την διαδικασία αυτή διευκολύνουν προδιαθεσικοί παράγοντες, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται:
- Η χρόνια παραμονή ούρων στην ουροδόχο κύστη
- Ο σακχαρώδης διαβήτης
- Η παρουσία λίθων στο ανώτερο ή κατώτερο ουροποιητικό
- Η εγκυμοσύνη
- Η εμμηνόπαυση
- Οι συγγενείς (εκ γενετής) ανατομικές ανωμαλίες στο ουροποιητικό όπως τα στενώματα του ουρητήρα
- Οι μικροπαρεμβάσεις στην ουρήθρα όπως η τοποθέτηση καθετήρα και η κυστεοσκόπηση.
Τον κίνδυνο να αναπτυχθεί ουρολοίμωξη αυξάνουν επίσης ορισμένες συνήθειες, όπως:
- Η ελλιπής ατομική υγιεινή
- Η ανεπαρκής κατανάλωση υγρών
- Η αναστολή της ούρησης
- Η χρήση νάιλον εσωρούχων
- Η μη χρήση προφυλακτικού κατά το σεξ
- Η μη ούρηση μετά την σεξουαλική επαφή.
- Ο ρόλος της αφυδάτωσης στην ουρολοίμωξη
Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι η ουρολοίμωξη είναι πιο συχνή το καλοκαίρι. Αυτό πιθανώς σχετίζεται με την αφυδάτωση και την αυξημένη εφίδρωση του καλοκαιριού. Η έλλειψη υγρών στο σώμα έχει ως συνέπεια να μειώνει ο οργανισμός την παραγωγή ούρων, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις απώλειες υγρών.
«Τα λιγοστά ούρα παραμένουν επί περισσότερες ώρες στην ουροδόχο κύστη έως ότου δημιουργηθεί η ανάγκη για κένωση», εξηγεί ο κ. Πούλιας. «Έτσι δίνεται η ευκαιρία στα βακτήρια που υπάρχουν στην κύστη να πολλαπλασιαστούν και να δώσουν το έναυσμα για την ανάπτυξη της λοίμωξης».
Σε μία στις τέσσερις περιπτώσεις η ουρολοίμωξη είναι υποτροπιάζουσα και οφείλεται κυρίως σε κάποια παθολογία ή ανατομική ανωμαλία του ουροποιητικού. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις είναι σποραδική.
Σήμα κινδύνου ο πυρετός
Στο 90% των περιπτώσεων η ουρολοίμωξη εντοπίζεται στο κατώτερο ουροποιητικό, κυρίως στην ουροδόχο κύστη. Σε τέτοια περίπτωση, η διάγνωση είναι κυστίτιδα. Τα συμπτώματά της συνήθως είναι:
- Συχνουρία
- Επιτακτική ανάγκη για ούρηση
- Αίσθημα καύσου (κάψιμο) κατά την ούρηση
- Πόνος ή αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά.
Οι ασθενείς με απλή κυστίτιδα πολύ σπάνια έχουν πυρετό. Ο πυρετός παρουσιάζεται κυρίως όταν η λοίμωξη επεκταθεί στους νεφρούς και προκαλέσει πυελονεφρίτιδα. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να αναπτυχθούν και πρόσθετα συμπτώματα όπως:
- Υψηλός πυρετός (πάνω από 38° C)
- Ρίγος
- Κακουχία
- Πόνος στην πάσχουσα νεφρική χώρα (στην πλάτη, κάτω από τις πλευρές).
Οι επιπλοκές
Η πυελονεφρίτιδα αποτελεί μία από τις επιπλοκές που έχει η ουρολοίμωξη. Άλλες πιθανές επιπλοκές είναι οι υποτροπές και η δημιουργία αποστήματος σε κάποιο όργανο του ουροποιητικού.
«Οι υποτροπές αναπτύσσονται όταν η ουρολοίμωξη δεν αντιμετωπιστεί σωστά και εγκαίρως, και μπορεί να είναι σοβαρές», τονίζει ο κ. Πούλιας. «Αν, λ.χ., υποτροπιάζει μια λοίμωξη του νεφρού, ένα πιθανό επακόλουθο είναι η χρόνια πυελονεφρίτιδα. Αυτή με τη σειρά της μακροπρόθεσμα οδηγεί σε έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας (νεφρική νόσο και ίσως νεφρική ανεπάρκεια)».
Ωστόσο η πιο σοβαρή και απειλητική για τη ζωή επιπλοκή που μπορεί να έχει η ουρολοίμωξη, είναι η σήψη. Αυτή μπορεί να οδηγήσει σε σηπτική καταπληξία, πολυοργανική ανεπάρκεια ή ακόμη και στον θάνατο.
«Κάθε ασθενής που εκδηλώνει συμπτώματα από το ουροποιητικό πρέπει να συμβουλεύεται έναν ουρολόγο ιατρό», τονίζει ο κ. Πούλιας. «Αυτό πρέπει να γίνει επειγόντως, εάν ο ασθενής έχει υψηλό πυρετό με πόνο στη νεφρική χώρα και κακουχία ή έντονα ενοχλήματα κατά την ούρηση».
