Tο μικρό ελικόπτερο Ingenuity (Eφευρετικότητα) έχει σώμα σε μέγεθος μπάλας σόφτμπολ, από το οποίο ξεπετιούνται τέσσερα πόδια. Διαθέτει δύο ζευγάρια έλικες, συνολικού μήκους περίπου 1,2 μ., που κινούνται σε αντίθετες διευθύνσεις, ενώ το βάρος του δεν ξεπερνά τα δύο κιλά. (Φωτ. NASA)
Μία ακόμη αποστολή προς τον Κόκκινο Πλανήτη θα ξεκινήσει το μακρύ ταξίδι της από το ακρωτήριο Κανάβεραλ, στις 20 Ιουλίου. Αυτή τη φορά, η NASA φιλοδοξεί να κατακτήσει όχι μόνον την επιφάνεια, αλλά και τους αιθέρες του Αρη, επιχειρώντας, για πρώτη φορά στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης, να πετάξει ένα ελικόπτερο στην αραιή ατμόσφαιρα του Αρη. Αν η έκβαση του εγχειρήματος είναι θετική, το μικρό ελικόπτερο Ingenuity (Eφευρετικότητα) θα ανοίξει νέους δρόμους για τα μελλοντικά ρομπότ-εξερευνητές του σύμπαντος, ώστε να μας παρέχουν και μια «αφ’ υψηλού» άποψη άλλων ουράνιων σωμάτων.
«Στην πραγματικότητα, ζούμε στιγμές ανάλογες με αυτές των αδελφών Ράιτ, των πατέρων της αεροπορίας, αλλά σε έναν άλλον πλανήτη», εξηγεί η Μίμι Ονγκ, υπεύθυνη του προγράμματος του αρειανού ελικοπτέρου. Το ελικόπτερο θα μεταφερθεί στον Αρη μαζί με το ρομποτικό όχημα Perseverance (Επιμονή), το πέμπτο που στέλνει η NASA στον πλανήτη. Μέχρι το 1997, όλα τα διαστημόπλοια της NASA που έφτασαν στην επιφάνειά του ήταν στατικά. Το 1997, όμως, η αποστολή Pathfinder έφερε την επανάσταση: ένα ρομπότ με τροχούς, που μπορούσε να κινηθεί πάνω στην κακοτράχαλη επιφάνεια του πλανήτη. Το Sojourner, όπως ονομαζόταν, ακολούθησαν δύο άλλα ρομποτικά οχήματα, το Spirit και το Opportunity, που πάτησαν την επιφάνεια του Αρη το 2004, ενώ το Curiosity, που είχε μέγεθος αυτοκινήτου, έφτασε στον προορισμό του το 2012.
Oμως τα οχήματα που κινούνταν στην επιφάνεια του Κόκκινού Πλανήτη και μελετούσαν τα παράξενα πετρώματα, δεν αρκούσαν στους επιστήμονες. Το ελικόπτερο Ingenuity είναι στην πραγματικότητα το ιπτάμενο ανάλογο του Sojourner. Ταυτόχρονα, είναι το πρωτότυπο μιας νέας τεχνολογίας, που ενδεχομένως μελλοντικά να χρησιμοποιηθεί ευρύτερα στη διαστημική εξερεύνηση. Το σώμα του έχει μέγεθος μπάλας σόφτμπολ και από αυτό ξεπετιούνται τέσσερα πόδια. Διαθέτει δύο ζευγάρια έλικες, συνολικού μήκους περίπου 1,2 μ., που κινούνται σε αντίθετες διευθύνσεις. Το ύψος του δεν ξεπερνά τα 46 εκατοστά και το βάρος του τα δύο κιλά. Η πτήση του είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα, επειδή η ατμόσφαιρα του Αρη διαθέτει περίπου το 1% της πυκνότητας της γήινης ατμόσφαιρας.
Επί του παρόντος, το Ingenuity παραμένει αγκιστρωμένο στην «κοιλιά» του Perseverance, που πλέον βρίσκεται στη φάση των τελικών ελέγχων. Δύο μήνες μετά την προσεδάφιση του ρομποτικού οχήματος στον Αρη, που αναμένεται στις 18 Φεβρουαρίου 2021, θα αρχίσουν τα διάφορα τεστ του πτητικού μέσου. Το ρομποτικό όχημα θα αποδεσμεύσει το ελικόπτερο σε επίπεδη επιφάνεια και θα απομακρυνθεί αφήνοντάς το να ξεκινήσει την αποστολή του.
Για την προσεδάφιση των δύο διαστημικών ρομπότ, η ΝASA έχει επιλέξει τον κρατήρα Τζεζέρο, που σε πολλές σλαβικές γλώσσες σημαίνει κρατήρας. Σύμφωνα με τις αναλύσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, στο σημείο υπάρχουν πετρώματα ηλικίας 4 δισεκατομμυρίων ετών. Επειτα από καλή επόπτευση της περιοχής, το Perseverance θα συλλέξει δείγματα από την επιφάνεια του πλανήτη και θα αναζητήσει ίχνη ευνοϊκών για την ανάπτυξη της ζωής συνθηκών, όπως και αρχέγονα μικρόβια.
Εκπληκτικό εγχείρημα
«Το διαστημικό όχημα θα εξετάσει ενδελεχώς ό,τι διατηρείται στις διαστρωματώσεις των πετρωμάτων της επιφάνειας του Αρη, όπου πιθανώς να υποκρύπτονται τα δομικά στοιχεία της ζωής», επισημαίνει η Λόρι Γκλέιζ, επικεφαλής του τμήματος πλανητικών επιστημών της NASA. Επίσης, όλα τα δείγματα που θα συγκεντρώσει, θα τα αποθηκεύσει μέχρι να τα παραδώσει στην επόμενη αποστολή στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη, η οποία θα εκτοξευθεί το 2026, και μετά την επίσκεψη στον Αρη θα επιστρέψει στον δικό μας πλανήτη κατάφορτη με πολύτιμα δείγματα. «Πρόκειται για την πρώτη φορά που θα γίνει κάτι τέτοιο», εξηγεί η Γκλέιζ. «Αν και οι ειδικοί έχουν ήδη μελετήσει δείγματα μετεωριτών με αρειανή προέλευση δεν είναι το ίδιο να έχεις “αγνό” δείγμα ορυκτού και εδάφους από τον Αρη. Σήμερα, βρισκόμαστε πλέον σε ένα σημείο που είναι δυνατό να εγκαινιάσουμε αυτό το εκπληκτικό εγχείρημα», τονίζει.
Το ρομποτικό εξάτροχο όχημα Perseverance είναι σχεδιασμένο για να αντιμετωπίζει με επιτυχία τις αντίξοες συνθήκες στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Μοιάζει αρκετά με το Curiosity, αλλά διαθέτει πολλές νέες δυνατότητες, επισημαίνει ο επικεφαλής του προγράμματος, Ματ Ουάλας. Ανάμεσα στα άλλα είναι εξοπλισμένο με έναν ισχυρό ηλεκτρονικό υπολογιστή, που θα το βοηθήσει να πλοηγηθεί στην επιφάνεια αποφεύγοντας τις επικίνδυνες περιοχές.
Η NASA αισιοδοξεί πως αυτή η σύνθετη αποστολή θα ανοίξει τον δρόμο για τις επανδρωμένες αποστολές στον Αρη. Ενώ ήδη σχεδιάζει την επιστροφή των αστροναυτών στη Σελήνη μέχρι το 2024, η διαστημική υπηρεσία φιλοδοξεί ότι θα οικοδομήσει μία σεληνιακή βάση, γνωστή ως Gateway, που θα αποτελέσει το εφαλτήριο για τα μελλοντικά ανθρώπινα ταξίδια στον Αρη. Η εκτόξευση των Perseverance και Ingenuity αποτελεί και για έναν ακόμη λόγο μεγάλη πρόκληση για τη NASA. Αν δεν επιτύχει στις 20 Ιουλίου, θα πρέπει να αναβληθεί για τουλάχιστον δύο χρόνια. Γη και Αρης βρίσκονται στην ίδια πλευρά του Ηλίου κάθε 26 μήνες. Η αναβολή της αποστολής θα κοστίσει στην υπηρεσία 500 εκατομμύρια δολάρια.
