Σχέδιο-γέφυρα διάρκειας 9 μηνών για προστασία της πρώτης κατοικίας

Δίχτυ ασφαλείας για τους δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία του κορωνοϊού και έχουν υποθηκευμένη την πρώτη κατοικία τους επιχειρεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση. Την ίδια ώρα, σε συνεργασία με τους θεσμούς, καταρτίζει σχέδιο για την επίσπευση της επίλυσης υποθέσεων δικαστικής ρύθμισης οφειλών που βρίσκονται σε εκκρεμότητα και συσσωρεύτηκαν σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό λόγω της διακοπής λειτουργίας των δικαστηρίων στο πλαίσιο των μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό. Το σχέδιο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τον επαναπρογραμματισμό της συζήτησης εκκρεμών αιτήσεων. Οι δράσεις αυτές θα αποτελέσουν στην ουσία τη «γέφυρα» μέχρι τη θέσπιση του νέου πτωχευτικού κώδικα, διαδικασία η οποία επίσης μετατίθεται για μερικούς μήνες αργότερα, συνεπεία των ανατροπών που επέφερε η υγειονομική κρίση.

Βασικά συστατικά αυτού του πλέγματος προστασίας είναι αφενός η παράταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας στο πλαίσιο του νόμου 4605/2019, δηλαδή μέσω της υποβολής αίτησης στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα, και αφετέρου η επιδότηση από το κράτος για ορισμένο χρονικό διάστημα –πιθανότατα για εννέα μήνες– των μηνιαίων δόσεων δανείων οφειλετών με υποθηκευμένη την πρώτη κατοικία, οι οποίοι αποδεδειγμένα επλήγησαν από την πρόσφατη υγειονομική κρίση. Μάλιστα, η τελευταία αυτή δράση θα συμπεριλαμβάνει και τα εξυπηρετούμενα δάνεια, θα υποστηρίζει δηλαδή και τους συνεπείς δανειολήπτες.

Ειδικότερα, η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων στην πλατφόρμα του νόμου 4605/2019, η οποία έληγε στις 30 Απριλίου 2020, παρατείνεται έως τις 31 Ιουλίου 2020, καθώς κρίθηκε ότι λόγω των περιοριστικών μέτρων θα υπήρχε δυσκολία στην υποβολή των σχετικών δικαιολογητικών. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, από την 1η Ιουλίου 2019, οπότε τέθηκε σε λειτουργία η εν λόγω πλατφόρμα, έως τις 15 Μαΐου 2020, είχαν υποβληθεί συνολικά 4.058 αιτήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι 1.172 νέοι χρήστες υπέβαλαν αίτηση από 13 Μαρτίου 2020, όταν δηλαδή ξεκίνησαν τα περιοριστικά μέτρα για τον κορωνοϊό.

Ανάλογη παράταση, πάντως, δεν έχει δοθεί ακόμη για την υποβολή αιτήσεων στο πλαίσιο του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων, μηχανισμός ο οποίος έληξε στις 30 Απριλίου 2020. Στην έκτη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας που δημοσιοποίησε η Κομισιόν την Τετάρτη αναφέρεται ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να παρατείνει το συγκεκριμένο σχήμα επίσης έως τις 31 Ιουλίου 2020, με το επιχείρημα ότι μπορούν να γίνουν περισσότερες αναδιαρθρώσεις χρεών εάν διευκολυνθούν οι επιχειρηματίες που δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν τη σχετική διαδικασία λόγω κορωνοϊού. Το θέμα βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», υπό συζήτηση με τους θεσμούς, με την κυβέρνηση να έχει ζητήσει τρίμηνη παράταση, χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει ακόμη κάποια κατάληξη.

Ο δεύτερος τρόπος στήριξης των δανειοληπτών που έχουν δάνεια στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά, με υποθήκη την κύρια κατοικία τους, είναι η επιδότηση από το κράτος των μηνιαίων δόσεων των δανείων, υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι πρόκειται για δανειολήπτες που αποδεδειγμένα επλήγησαν από την πρόσφατη υγειονομική κρίση. Παράδειγμα αποτελούν δανειολήπτες που έχασαν τη δουλειά τους, μειώθηκε σημαντικά ο μισθός τους ή στην περίπτωση μιας μικρής επιχείρησης, η οποία υπέστη σημαντική απώλεια εσόδων. Αλλα κριτήρια που θα τεθούν για τη λήψη και το ύψος της επιδότησης είναι το οικογενειακό εισόδημα του δανειολήπτη, περιουσιακά στοιχεία, αλλά και το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου. Απαραίτητη προϋπόθεση επίσης είναι να έχει προηγηθεί διαδικασία ρύθμισης του δανείου με τους δανειστές. Το πρόγραμμα θα είναι εννεάμηνης διάρκειας και η επιδότηση των δόσεων βαίνει μειούμενη. Σε αυτό θα μπορούν να ενταχθούν δανειολήπτες που είναι φυσικά πρόσωπα, ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις, και ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες: α) εξυπηρετούσαν τις υποχρεώσεις τους έως τις 29 Φεβρουαρίου 2020, β) είχαν έως την ίδια ημερομηνία δάνεια σε καθυστέρηση έως 90 ημερών και γ) είχαν δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών.

Προκειμένου να τύχουν της επιδότησης αυτής, οι δανειολήπτες θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση σε ηλεκτρονική πλατφόρμα που αναμένεται να ανοίξει την 1η Ιουλίου και να παραμείνει σε λειτουργία για έναν μήνα.

Κρίσιμο θέμα, βεβαίως, για την κυβέρνηση και τους θεσμούς παραμένει η επίλυση των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν ακόμη με τις παλαιές αιτήσεις του νόμου Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε ότι μέχρι το τέλος Μαΐου θα έχει θεσμοθετήσει δέσμη μέτρων για την επιτάχυνση των διαδικασιών, οι οποίες καθυστέρησαν λόγω της διακοπής λειτουργίας των δικαστηρίων. Προς αυτή την κατεύθυνση εξετάζεται, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση της Κομισιόν, η ακόλουθη δέσμη μέτρων:

– Για τις αιτήσεις για τις οποίες έχει ορισθεί δικάσιμος μετά την 1η Ιανουαρίου 2021, καθίσταται υποχρεωτικός επαναπρογραμματισμός της συζήτησης σε πιο κοντινή ημερομηνία. Σε περίπτωση που ο αιτών δεν ζητεί συζήτηση της αίτησής του νωρίτερα, θα θεωρείται ότι αποσύρεται αυτής. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι μπορεί να έχει έτοιμη την πλατφόρμα εντός 45 ημερών από τη θέσπιση της σχετικής νομοθεσίας.

– Αντικατάσταση της ακροαματικής διαδικασίας στα δικαστήρια με συζήτηση στα επιμελητήρια βάσει των εγγράφων που έχουν προσκομισθεί και έγγραφες μαρτυρικές καταθέσεις.

– Στις περιπτώσεις που πάνω από το 50% των πιστωτών συμφωνεί επί ενός σχεδίου αναδιάρθρωσης, το δικαστήριο θα επικυρώνει το σχέδιο αυτό.

– Τα δικαστήρια θα έχουν τη δυνατότητα να δημοσιεύουν νωρίτερα το πρακτικό μέρος της απόφασης, πριν από την έκδοση ολόκληρου του κειμένου της απόφασης, έτσι ώστε να επιταχύνεται και να διευκολύνεται η κατάρτιση του προγράμματος δόσεων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Ολες οι παραπάνω πρωτοβουλίες αποτελούν στην ουσία το μεταβατικό στάδιο μέχρι τον νέο πτωχευτικό κώδικα, ο οποίος, βάσει των συμφωνηθέντων της κυβέρνησης με την Κομισιόν, θα ψηφισθεί έως το τέλος Ιουνίου και θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Οι διαδικασίες που θα ακολουθούνται θα βασίζονται κυρίως στο μέγεθος της πτωχευτικής περιουσίας και όχι στη νομική μορφή του πτωχεύσαντος. Για παράδειγμα, στις πτωχεύσεις μεγάλων επιχειρήσεων θα δίνεται η δυνατότητα μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων, αλλά και η ρευστοποίηση άλλων, μέσω ηλεκτρονικού πλειστηριασμού. Στην περίπτωση μικρών επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, θα προβλέπεται η δυνατότητα ρευστοποίησης όλων των περιουσιακών στοιχείων και ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός 12 μηνών. Στην περίπτωση πτώχευσης φυσικού προσώπου, θα δίνεται η δυνατότητα πώλησης και επαναμίσθωσης της κατοικίας του (sale and leaseback).