Η μνήμη του Αγίου Συμεών του νέου Θεολόγου εορτάζεται στις 12 Μαρτίου, ημέρα της κοιμήσεώς του, επειδή όμως συμπίπτει με τη νηστεία τη Μεγάλης Τεσσαρακοστής, μετατίθεται για τις 12 Οκτωβρίου.
O άγιος Συμεών, καταγόταν από την Παφλαγονία και έζησε το 10ο αιώνα. Οι ευσεβείς γονείς του Βασίλειος και Θεοφανώ φρόντισαν για την άριστη εκπαίδευσή του, ενώ συμπλήρωσε τις σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη, υπό την κηδεμονία του θείου του, ο οποίος κατείχε μεγάλο αξίωμα στην Αυλή.
Μετά το θάνατό του θείου του, ο άγιος Συμεών εγκατέλειψε την Αυλή και εισήχθη στη περιώνυμη Μονή του Στουδίου, όπου ασχολήθηκε επισταμένως με τις θεολογικές μελέτες και μαθήτευσε κοντά στον ομώνυμο ηγούμενο του Συμεών.
Λίγο αργότερα συναντάμε τον νεαρό Συμεών στην Μονή του Αγ. Μάμαντα, όπου εκάρη μοναχός και στη συνέχεια εκλέγεται ηγούμενος. Όταν όμως επιδίωξε να επιβάλει τούς μοναχικούς κανόνες του Μεγ. Βασιλείου, συνάντησε ζωηρή αντίδραση και παραιτήθηκε για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τις θεολογικές του μελέτες. Κατηγορήθηκε άδικα από τον Μητροπολίτη Νικομήδειας Στέφανο, ότι εόρταζε μόνος του χωρίς συνοδική αναγνώριση, ως άγιο το γέροντά του Συμεών, γεγονός πού του κόστισε ταλαιπωρίες και κακουχίες έξι χρόνων.
Τελικά, διατάχθηκε να πάει στο μοναχικό παρεκκλήσιο της Αγίας Μαρίνας στην Ασιατική όχθη της Προποντίδας, όπου και εκοιμήθη εν ειρήνη σε γεροντική ηλικία. Από τις περίφημες πραγματείες σώζονται 92 λόγοι, 282 πρακτικά και θεολογικά κεφάλαια καθώς και θρησκευτικά ποιήματα.
Ο άγιος Συμεών για την θεολογική του κατάρτιση και δεινότητα ονομάσθηκε Νέος Θεολόγος. Την προσωνυμία «Νέος Θεολόγος» την απέκτησε για την έμφαση που έδωσε με τη ζωή του πρωτίστως και με τα έργα του κατά δεύτερον στη μυστική αίσθηση της θείας αγάπης και του φωτός· έννοιες και καταστάσεις πνευματικές για τις οποίες κάνουν λόγο και οι άλλοι δύο Θεολόγοι, ο άγιος Ιωάννης ο ευαγγελιστής και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Ένας από τους τρεις μόνο αγίους, που η Εκκλησία ονόμασε: «Θεολόγο», λόγω της εμπειρίας Θεού με την οποία τον στόλισε ο Θεός.
