Η Ελλάδα αν μη τι άλλο βρίθει από υπέροχους προορισμούς με γραφικά και πανέμορφα χωριά, που κάθε χρόνο αποτελούν αγαπημένες επιλογές για αναζωογονητικές εξορμήσεις και εκδρομές από το κλεινόν άστυ.
Τα περισσότερα από αυτά διακρίνονται για τις γραφικές εικόνες που προσφέρουν στους επισκέπτες τους, γεμάτες με λιθόστρωτα καλντερίμια, παραδοσιακά κτίσματα, πέτρινες βρύσες και πλατείες κάτω από αιωνόβιους πλατάνους.
Υπάρχουν, ωστόσο, και χωριά που αποτελούν προορισμό εξαιτίας της μοναδικότητάς τους. Η αρχιτεκτονική, η γεωγραφία, τα έθιμα και οι παραδόσεις που τα χαρακτηρίζουν τα καθιστούν άκρως ιδιαίτερα και ξεχωριστά, εγείροντας την περιέργεια των ταξιδιωτών που θέλουν να βιώσουν μια διαφορετική και μοναδική εμπειρία ζωής.
Όλυμπος – Εδώ οι γυναίκες έχουν το πάνω χέρι
Στο ορεινό χωριό Όλυμπος, στο βόρειο τμήμα της Καρπάθου, εκεί όπου η λαϊκή παράδοση παραμένει ζωντανή μέχρι σήμερα, με τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες να κυκλοφορούν ακόμη με τις παραδοσιακές φορεσιές του νησιού αλλά και τους ντόπιους να μιλούν ακόμη την τοπική διάλεκτο, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει.
Φωλιασμένο μεταξύ δύο βουνοκορφών σε υψόμετρο 310 μέτρων, το χωριό είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο όμορφους οικισμούς του νησιού –και πιθανώς ολόκληρης της Ελλάδας– ο οποίος αρχιτεκτονικά ακολουθεί τα πρότυπα των οικισμών του μεσαίωνα, μια εικόνα που παραμένει σχεδόν αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων μέχρι σήμερα.
Το χωριό και οι κάτοικοί του ήταν αποκομμένοι από το υπόλοιπο νησί μέχρι και την δεκαετία του ’80, καθώς ο δρόμος που οδηγούσε σε αυτό ήταν αρκετά δύσβατος και δεν ευνοούσε ιδιαιτέρως τις μετακινήσεις. Μέχρι τότε, μάλιστα, η όποια επικοινωνία μπορούσαν να έχουν οι κάτοικοί του με την Κάρπαθο, πραγματοποιούνταν μέσω θαλάσσης, από το λιμάνι του Διαφανίου.
Πρόκειται για ένα μητριαρχικό χωριό, άρθρο του CNN Travel έκανε λόγο «για το μέρος που χαρακτηρίζει τον εαυτό του μητριαρχικό», μέσα στο οποίο μάλιστα αναφερόταν πως εδώ οι γυναίκες είναι κυρίαρχες στην κουζίνα, τόσο στα σπίτια όσο και στα εστιατόρια, ενώ δημιουργούν και φορούν παραδοσιακές στολές για διάφορες θρησκευτικές τελετές, με τους άνδρες να ντύνονται κυρίως με χακί ρούχα και πουκάμισα και να ζουν εντελώς απομακρυσμένοι από τις μοντέρνες ανέσεις με τις οποίες έχουμε συνδυάσει στο μυαλό μας την σύγχρονη κοινωνία. Οι γυναίκες της Ολύμπου, ωστόσο, έχουν φωνή και άποψη, και το πιο σημαντικό απ’ όλα, ο ρόλος τους είναι ενεργός, διακριτός και με μεγάλη αξία.
Απείρανθος – Το κυκλαδονήσι που μιλούν κρητικά
Καλντερίμια χαρακτηριστικής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής με θολωτές καμάρες, όμορφα παλιά διώροφα σπίτια και πλατείες με παραδοσιακά καφενεία, εντυπωσιακοί ενετικοί πύργοι και ενδιαφέροντα μουσεία συνθέτουν την εικόνα του δημοφιλέστερου ορεινού χωριού της Νάξου.
Χτισμένο σε υψόμετρο 650 μ., «τ’ Απεράθου» –όπως αποκαλούν το χωριό οι Ναξιώτες– συναντάται σε απόσταση 32 χλμ. από την Χώρα του νησιού και διατηρεί αναλλοίωτο το τοπικό χρώμα και την ιδιότυπη αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του από την εποχή της Ενετοκρατίας.
Η Απείρανθος, λοιπόν, φημίζεται για τα κτηνοτροφικά προϊόντα, το κρασί και την κουζίνα της, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γλωσσικό ιδίωμα των κατοίκων της, το οποίο παραπέμπει στην κρητική διάλεκτο. Αυτό, άλλωστε, είναι και το βασικό χαρακτηριστικό του χωριού που το κάνει να συμπεριλαμβάνεται στη λίστα μας.
Μια βόλτα στην Απείρανθο από μόνη της, χωρίς κάποιος να συνομιλήσει με κάποιον ντόπιο, να δοκιμάσει κάποιο από τα παραδοσιακά πιάτα, να παρακολουθήσει από κοντά κάποιο από τα ήθη και τα έθιμα του χωριού, δεν μαρτυρά σε καμία περίπτωση την ιδιότυπη σχέση του χωριού με την Κρήτη, και πιο συγκεκριμένα τα Σφακιά (έχουν αδελφοποιηθεί σε επίπεδο δήμων από το 2003) και τ’ Ανώγεια.
Οι ιστορίες και οι μύθοι λένε ότι οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν Σφακιανοί πολεμιστές που αναζητούσαν την Αριάδνη για να την επιστρέψουν στο σπίτι της, οι οποίοι «ερωτεύτηκαν» το χωριό και έμειναν για πάντα εδώ δημιουργώντας τις πρώτες επτά οικογένειές του. Αναφορές, επίσης, γίνονται και σε πολλούς κρητικούς ζωγράφους, οι οποίοι έφτασαν εδώ κατά την βυζαντινή περίοδο, ενώ ιστορικά καταγεγραμμένο είναι και το γεγονός ότι πολλοί αγωνιστές αποτυχημένων επαναστάσεων κατά την Φραγκοκρατία και Τουρκοκρατία, κατέφευγαν είτε κυνηγημένοι, είτε εκδιωγμένοι στη Νάξο και την Απείρανθο.
Σήμερα, πάντως, εντύπωση δημιουργεί το γεγονός ότι οι κάτοικοι του χωριού διατηρούν ανέπαφα στο πέρασμα του χρόνου αρκετά έθιμα που μοιάζουν με αυτά της Κρήτης: οι παραδοσιακές φορεσιές τους έχουν αρκετές ομοιότητες, δημιουργούν τις δικές του μαντινάδες –τις αποκαλούν «κοτσάκια»–, ενώ σε όλα τα γλέντια τους το παρών δίνουν το λαούτο και η κρητική λύρα.
Σκοτεινό – Ο άγραφος νόμος περί καπνίσματος που δεν καταπατά κανείς
Πριν από 20 χρόνια περίπου, οι κάτοικοι του χωριού Σκοτεινό, στο δήμο Χερσονήσου στο Ηράκλειο της Κρήτης, ξεκίνησαν μια άκρως υγιεινή συνήθεια, η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα: σταμάτησαν να καπνίζουν.
Χωρίς να υπάρχουν σαφείς αποδείξεις και ιστορίες για το πώς πήραν αυτήν την αντικαπνιστική απόφαση, η τήρησή της από όλους τους κατοίκους του χωριού αποτελεί, πλέον, παράδοση και έναν τύπο άγραφου νόμου, μοναδικό θα έλεγε κανείς ομολογουμένως για τα ελληνικά δεδομένα.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην βρίσκει κανείς τσιγάρα στο χωριό, ούτε καν για να αγοράσει, ενώ στην περίπτωση των επισκεπτών του, από σεβασμό προς τους κατοίκους του χωριού και την ιδιαιτερότητά τους, αποφεύγουν και οι ίδιοι να καπνίζουν.
Η συγκεκριμένη ιδιαίτερη παράδοση, περνάει από γενιά σε γενιά και αποτελεί πρότυπο και θετικό παράδειγμα για όλους.
Λουτρό – Ο απομονωμένος επίγειος παράδεισος των Χανίων που προσεγγίζεται μόνο από θαλάσσης
Το παραθαλάσσιο χωριουδάκι στο νότιο τμήμα του νομού, 71 χλμ. από το κέντρο των Χανίων, αποτελεί φημισμένο παραθεριστικό θέρετρο, κυρίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Μπορεί να έχει ένα δρόμο όλο κι όλο, «σπαρμένο» με ταβερνάκια, cafes και ενοικιαζόμενα δωμάτια, αλλά, μόλις το αντικρίσετε, δεν θα αναζητήσετε τίποτα παραπάνω.
Τα πάλλευκα σπιτάκια του (θυμίζουν πολύ κυκλαδίτικο τοπίο) «αγκαλιάζουν» το μικρό λιμανάκι, δημιουργώντας μια γραφική εικόνα που θα χαραχτεί στη μνήμη σας. Τα αξιοθέατά του είναι το κτίριο όπου στεγάστηκε το κυβερνείο κατά την Επανάσταση του 1821, τα ερείπια της αρχαίας Αράδαινας με την εκκλησία του Αρχάγγελου Μιχαήλ, καθώς και αυτά της Ανώπολης.
Αν έχετε ως βάση σας το Λουτρό, μπορείτε να εξερευνήσετε το φαράγγι της Σαμαριάς και της Αράδαινας ή να ανεβείτε στην Ανώπολη και να απολαύσετε τη μαγευτική θέα στο Λιβυκό πέλαγος. Από εδώ, επίσης, αναχωρούν καραβάκια που θα σας μεταφέρουν στο νοτιότερο σημείο της Ευρώπης, το μικρό νησί της Γαύδου. Στο Λουτρό θα φτάσετε, μόνο από θαλάσσης, μετά από 20 λεπτά με καραβάκια που αναχωρούν από τα Σφακιά.
Πυργί – Το ζωγραφιστό χωριό της Χίου
Ένα από τα πιο φημισμένα Μαστιχοχώρια της Χίου, το Πυργί γνωστό και ως το «ζωγραφιστό χωριό», μοιάζει με χρονομηχανή που ταξιδεύει στο χρόνο.
Ανακηρυγμένο ως διατηρητέο μνημείο, είναι γνωστό τοις πάσι για τη γεωμετρική διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων των σπιτιών του, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που το καθιστά μοναδικό στο είδος του σε όλη την Ελλάδα. Πρόκειται για τα περίφημα «ξυστά», τα οποία δημιουργούν ιδιαίτερα γεωμετρικά σχήματα, σε άσπρο και μαύρο χρώμα, προσδίδοντας στο Πυργί τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του.
Η εντυπωσιακή τεχνική, που διατηρείται ζωντανή έως τις μέρες μας, περιλαμβάνει μαύρη άμμο που ασπρίζεται και στη συνέχεια ξύνεται. Τα σκαλίσματα πραγματοποιούνται με το χέρι και έτσι δημιουργούνται τα περίφημα μαύρα μοτίβα πάνω σε άσπρο φόντο, απλά ή σύνθετα.
Τα σπίτια του χωριού, όπως και των υπόλοιπων Μαστιχοχωρίων της Χίου, είναι κολλητά το ένα με το άλλο και συνδέονται με τα απέναντι με εντυπωσιακές αψίδες, ενώ η αίσθηση ότι το χωριό δημιουργήθηκε με αμυντικό χαρακτήρα προκειμένου να προσφέρει στους κατοίκους του ασφάλεια και προστασία είναι παντού διάχυτη. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τον αμυντικό πύργο στο κέντρο του χωριού, που λειτουργούσε σαν καταφύγιο σε περίπτωση επίθεσης.
