Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες οι πιστοί βαπτίζονταν σε μεγάλη ηλικία αφού πρωτίστως διδάσκονταν τα δόγματα της Πίστεως. Όμως από τον 3ο αιώνα μ.Χ. ο νηπιοβαπτισμός παίρνει σταδιακά την θέση αυτής της παράδοσης. Πλέον οι άνθρωποι λαμβάνουν το βάπτισμα στην παιδική ηλικία και το πιο σύνηθες, στην βρεφική ηλικία. Για ποιο λόγο;
Μία από τις αλήθειες της Πίστεώς μας, τις οποίες ο Χριστός εξήγγειλε βρίσκεται στην έκφραση: «ο πιστεύσας και βαπτισθείς σωθήσεται». Δηλαδή θα σωθούν όσοι είναι βαπτισμένοι.
Την προϋπόθεση αυτή για την σωτηρία βλέπουμε και στην προτροπή του Χριστού προς τους μαθητές του όταν τους είπε: « Πορευθέντες…βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του αγίου Πνεύματος.»
Άρα, γίνεται κατανοητό, ότι το βάπτισμα αποτελεί βασικό δόγμα της Εκκλησίας και ως εκ τούτου κεφαλαιώδες έργο των κληρικών. Ονομάζεται πρωταρχικό μυστήριο στην ζωή του χριστιανού.
Το ονομάζουμε και εισαγωγικό μυστήριο διότι χωρίς αυτό ο πιστός δεν μπορεί να μετέχει στα υπόλοιπα μυστήρια και κυρίως στο Ένα Μυστήριο, που είναι η θεία λειτουργία. Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες οι πιστοί βαπτίζονταν σε μεγάλη ηλικία αφού πρωτίστως διδάσκονταν τα δόγματα της Πίστεως και στην συνέχεια εξετάζονταν για την αρτιότητα της γνώσεώς τους σ᾽αυτά. Αν «περνούσαν τις εξετάσεις» βαπτίζονταν ομαδικά.
Το θαυμαστό αυτό γεγονός γινόταν ή την νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου ή τα Χριστούγεννα ή τα Θεοφάνεια για συμβολικούς κυρίως λόγους. Όμως από τον 3ο αιώνα μ.Χ. αυτή η παράδοση δίνει σταδιακά την θέση της στο νηπιοβαπτισμό. Πλέον οι άνθρωποι λαμβάνουν το βάπτισμα στην παιδική ηλικία και το πιο σύνηθες, στην βρεφική ηλικία. Για ποιο λόγο; Λόγω της θνησιμότητας. Για να προστατεύονται τα βρέφη από τον αιφνίδιο θάνατο, ο οποίος θα τα εύρισκε αβάπτιστα και θα έχαναν την δυνατότητα εισόδου τους στην βασιλεία του Θεού, αφού και αυτά, χωρίς να το θέλουν, φέρουν στην φύση τους την αμαρτία των πρωτοπλάστων.
Ενώ δηλαδή δεν έχουν κάποια προσωπική αμαρτία φέρουν και αυτά την πεπτωκυία φύση του Αδάμ και της Εύας. Για αυτόν τον λόγο βαπτίζονται σε μικρή ηλικία, για να αποφύγουν το θλιβερό ενδεχόμενο να «χάσουν» την βασιλεία του Θεού. Είναι βέβαιο ότι τα παιδιά αυτά που για κάποιους λόγους δεν μπόρεσαν να βαπτιστούν δεν θα χαρούν την βασιλεία του Θεού; Αυτό το ξέρει μόνο ο φιλάνθρωπος και δίκαιος Θεός. Σήμερα, ως επί το πλείστον, τελούμε τον νηπιοβαπτισμό αλλά αυτό δεν εμποδίζει τον βαπτισθέντα, όταν μεγαλώνοντας το κρίνει, να αποποιηθεί το βάπτισμά του αυτό και να ασπασθεί κάποια θρησκεία ή και την αθεία. Αλήθεια όμως, αυτό δεν το ευχόμαστε για κανέναν! Είναι κρίμα από την αλήθεια να πορευθείς στο ψέμα ή από το φως να οδηγηθείς στο σκοτάδι! Δυστυχώς, το μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται αλλού. Το σύνηθες είναι ότι μετά το βάπτισμα, που όλα λάμπουν από το φως του Χριστού, ο άνθρωπος να βυθίζεται και πάλι στο σκότος μέσω των παθών του και των καρπών αυτών, που είναι οι αμαρτίες.Τότε χρειάζεται καινούργιο βάπτισμα, χρειάζεται «αναβαπτισμός», ο οποίος πραγματοποιείται με το μυστήριο της μετανοίας. Σε αυτό συνίσταται η πνευματική ζωή των πιστών. Αγώνας για συνεχή αναβαπτισμό. Κοινώς, μετά την πτώση να έρχεται η ανόρθωση! Μετά τον θάνατο να ακολουθεί η ανάσταση!
Του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
