Το πιο «πράσινο», στα λόγια, Νταβός όλων των εποχών

«Στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ζητούμε από τους εκπροσώπους όλων των εταιρειών, τραπεζών, θεσμών και κυβερνήσεων: Σταματήστε αμέσως όλες τις επενδύσεις στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Σταματήστε αμέσως όλες τις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων. Και ρευστοποιήστε τις επενδύσεις σας σε ορυκτά καύσιμα. Αυτά δεν θέλουμε να γίνουν το 2050, το 2030, ούτε καν το 2021. Θέλουμε να γίνουν τώρα».

Η ομιλία της Γκρέτα Τούνμπεργκ από το βήμα του φόρουμ του Νταβός, ήταν για μία ακόμη φορά σαρωτική, αλλά φέτος δεν ήταν η μοναδική. Ολόκληρη η σύνοδος ήταν αφιερωμένη στην κλιματική κρίση, υποχρεώνοντας εκπροσώπους τραπεζών, πολυεθνικών επιχειρήσεων, διεθνών οργανισμών και κυβερνήσεων να συζητούν για το πρόβλημα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι εξαγγελίες και οι δεσμεύσεις έμοιαζαν με πράσινα φύλλα συκής – αλλά οι εκκλήσεις για ριζοσπαστικά μέτρα δεν έλειψαν.

«Είναι μια τεκτονική αλλαγή, είναι σαν να πηγαίνεις από τα άλογα στον ατμό και από τον ατμό στη βενζίνη. Είναι κάτι που θα επηρεάσει κάθε ανθρώπινο ον στη γη», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς, περιγράφοντας τη μετάβαση σε μια σύγχρονη οικονομία μηδενικών ρύπων. Ο διάδοχος του βρετανικού θρόνου, πρίγκιπας Κάρολος, ήταν ακόμη πιο σαφής. «Για να προχωρήσουμε μπροστά, χρειαζόμαστε μια αλλαγή παραδείγματος, που θα εμπνεύσει αλλαγές σε επαναστατικά επίπεδα και ρυθμούς». «Τι σημασία έχουν όλα τα επιπλέον χρήματα του κόσμου, αν το μόνο που μπορούμε να τα κάνουμε είναι να τα βλέπουμε να καίγονται υπό καταστροφικές συνθήκες;», αναρωτήθηκε.

Δραματική ήταν και η έκκληση του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ Αλ Γκορ, o οποίος είπε ότι η κλιματική κρίση εκδηλώνεται «πολύ ταχύτερα» από όσο πίστευαν ώς τώρα οι επιστήμονες. «Είναι πρόκληση ακόμη και να φανταστούμε με ηθικούς όρους πόσο μεγάλο είναι το βάρος στους ώμους των γενεών που ζουν σήμερα» είπε ο Γκορ, συγκρίνοντας τη μάχη απέναντι στην αποσταθεροποίηση του κλίματος με μάχες που σημάδεψαν την ανθρώπινη Ιστορία. «Εδώ είναι οι Θερμοπύλες», είπε ο Αλ Γκορ. «Είναι η μάχη του Αζινκούρ. Είναι η μάχη των Αρδεννών. Είναι η Δουνκέρκη και η 11η Σεπτεμβρίου».

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ αισθάνθηκε την υποχρέωση να προσαρμοστεί στο κλίμα του Νταβός, με τον πιο ανώδυνο τρόπο, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν την πρωτοβουλία για παγκόσμιας κλίμακας δεντροφύτευση. «Θέλουμε τον καθαρότερο αέρα και το καθαρότερο νερό στον κόσμο» προσέθεσε, ενώ ακριβώς την επόμενη ημέρα, η κυβέρνησή του κατήργησε τους κανονισμούς για την προστασία υδροβιότοπων και ποταμών από τη ρύπανση.

Προσωπική κόντρα

Οταν ο Τραμπ ρωτήθηκε αν η Γκρέτα Τούνμπεργκ έκλεψε τα φώτα της δημοσιότητας από τη δική του ομιλία, ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε εμμέσως την προσωπική του κόντρα με ένα 17χρονο κορίτσι, απαντώντας ότι η Γκρέτα ήταν αυτή που κέρδισε αντί γι’ αυτόν τον χαρακτηρισμό «πρόσωπο της χρονιάς 2019» από το περιοδικό ΤΙΜΕ. Κατά τα άλλα, η ομιλία του Αμερικανού προέδρου δεν ασχολήθηκε με το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, παρά μόνο για να μιλήσει γενικώς και αορίστως για «προφήτες συμφορών».

Τον ρόλο της επίθεσης εναντίον της Τούνμπεργκ εκ μέρους της αμερικανικής κυβέρνησης ανέλαβε ο υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν, ο οποίος, αφού την ειρωνεύτηκε («ποια είναι; Η επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου;») της συνέστησε «πρώτα να σπουδάσει οικονομικά και μετά να έρθει να μας τα πει». Δεν πέρασαν λίγες ώρες και απάντησε η ίδια η Γκρέτα, επικαλούμενη, όπως πάντα επιστημονικές μελέτες.

Το γράφημα που ανέβασε η 17χρονη στο Διαδίκτυο δείχνει ότι όσο περισσότερα χρόνια περνούν χωρίς μειώσεις ρύπων, τόσο δραστικότερες πρέπει να είναι οι μειώσεις αυτές, αν πρόκειται να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου. «Είτε θα μας πείτε πώς θα πετύχουμε αυτό τον στόχο είτε θα εξηγήσετε στις επόμενες γενιές και σε αυτούς που ήδη πλήττονται από την κλιματική κρίση γιατί πρέπει να εγκαταλείψουμε τις δεσμεύσεις προστασίας του κλίματος», σημείωσε η Τούνμπεργκ. Ο ισχυρισμός του πρώην τραπεζίτη της Goldman Sachs ότι μόνο όσοι έχουν σπουδάσει οικονομικά δικαιούνται να ομιλούν για την κλιματική αλλαγή έβγαλε από τα ρούχα του τον νομπελίστα οικονομολόγο Πολ Κρούγκμαν. «Ο άνθρωπος που προέβλεψε ότι οι φοροαπαλλαγές του Τραμπ θα ήταν αυτοχρηματοδοτούμενες λέει ότι η Γκρέτα χρειάζεται μαθήματα οικονομικών», έγραψε ο Κρούγκμαν. Και όμως, «σοβαρές οικονομικές αναλύσεις λένε ότι μεγάλες μειώσεις στις εκπομπές ρύπων θα έχουν εντυπωσιακά μικρό κόστος. Αυτοί που δεν ξέρουν οικονομικά είναι οι άνθρωποι που επιμένουν ότι η προστασία του πλανήτη δεν συμβιβάζεται με την ανάπτυξη», προσέθεσε.

Οι επιθέσεις εις βάρος της Τούνμπεργκ είναι φυσικά επιθέσεις εις βάρος του μηνύματός της από όσους στέλνουν στο Νταβός μερικούς λομπίστες με υποτιθέμενες «πράσινες» προτάσεις και θεωρούν ότι «καθάρισαν». Εκθεση της Greenpeace που δόθηκε στη δημοσιότητα, παράλληλα με την έναρξη του φόρουμ σημειώνει ότι 24 τράπεζες, εκπρόσωποι των οποίων παρευρίσκονταν στο Νταβός, έχουν δώσει 1,4 τρισ. δολ. για χρηματοδοτήσεις έργων ορυκτών καυσίμων την τελευταία τετραετία. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δηλαδή, αφού υπεγράφη η Συμφωνία των Παρισίων με την οποία ο κόσμος υποτίθεται ότι θα αντιμετώπιζε στα σοβαρά τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής.

Το κόστος των φυσικών καταστροφών

Τη δεκαετία που μόλις έκλεισε οι ζημίες από φυσικές καταστροφές ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 70% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.  Σύμφωνα με την έκθεση της εταιρείας ασφαλειών Aon (Weather, Climate &Catastrophe Insight 2019), στο χρονικό διάστημα 2010-2019 οι οικονομικές απώλειες από φυσικές καταστροφές έφθασαν τα 3 τρισ. δολάρια, ενώ τη δεκαετία 2000-2009 ήταν 1,8 τρισ. Η σύγκριση ανάμεσα στις δύο δεκαετίες δείχνει ότι η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στην αμερικανική ήπειρο. Στις ΗΠΑ, των οποίων η κυβέρνηση εξακολουθεί να εμποδίζει τη λήψη μέτρων σταθεροποίησης του κλίματος, το κόστος των φυσικών καταστροφών την περασμένη δεκαετία άγγιξε τα 900 δισ. δολάρια. Η άνοδος της θερμοκρασίας συσσωρεύει περισσότερη ενέργεια στα καιρικά συστήματα, αυξάνοντας τις πιθανότητες ακραίων καιρικών φαινομένων.