Σε αυτόν τον κυκεώνα των αλλαγών δεν είναι παράξενο που στη χώρα μας ο παραδοσιακός έμπορος με το φυσικό κατάστημα βρίσκεται σε εντεινόμενη «υπαρξιακή αναζήτηση». ΙΝΤΙΜΕ
Από την οπτική γωνία του καταναλωτή οι εξελίξεις στο παγκόσμιο εμπόριο τα τελευταία 20 χρόνια είναι ευχάριστες. Το e-commerce έχει εκμηδενίσει τις αποστάσεις και τον χρόνο πραγματοποίησης των αγορών. Στις ηλεκτρονικές πλατφόρμες τα προϊόντα είναι αμέτρητα και οι ψηφιακές εφαρμογές τελευταίας γενιάς προσφέρουν μοναδική αγοραστική εμπειρία. Οι ταχύτητες όμως των αλλαγών είναι τόσο ασύλληπτες που αυτό που χθες ήταν καινοτομία, αύριο μπορεί να είναι παρωχημένο. Ετσι, για τα επόμενα 20 χρόνια οι ανατροπές αναμένονται συναρπαστικές. Η τεχνητή νοημοσύνη, το Internet of Things, η ρομποτική και η επαυξημένη πραγματικότητα είναι –μεταξύ πολλών άλλων επιτευγμάτων της τεχνολογίας– ο νέος, πολλά υποσχόμενος κόσμος του εμπορίου.
Από τη σκοπιά των εμπορικών επιχειρήσεων τα μηνύματα είναι διφορούμενα και οι προκλήσεις μεγάλες. Οσες εξ αυτών αντιλήφθηκαν έγκαιρα τις απαιτήσεις των καιρών και ενσωμάτωσαν ψηφιακές καινοτομίες στην καθημερινή λειτουργία τους, παρέμειναν στον «αφρό» του ανταγωνισμού σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, ισορροπώντας ικανοποιητικά ανάμεσα στο παραδοσιακό και το ηλεκτρονικό επιχειρείν. Σε πολλές περιπτώσεις όμως η επέκταση των ηλεκτρονικών πωλήσεων επιτάχυνε τις πτωχεύσεις μικρών και μεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων και την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα σε χώρες που βρέθηκαν ταυτόχρονα στη δίνη μεγάλων οικονομικών κρίσεων, όπως η Ελλάδα. Διότι, εκτός από τη δραματική μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, η δυνατότητα εύρεσης από τον καταναλωτή μέσω Διαδικτύου πολύ φθηνότερων ειδών –πολλές φορές προερχόμενων από το παρεμπόριο– έδινε τη χαριστική βολή στον επιτηδευματία με τη μικρή οικογενειακή επιχείρηση.
Αλλά και σε προηγμένες τεχνολογικά χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, η στροφή των καταναλωτών στις ηλεκτρονικές πωλήσεις «γονατίζει» ακόμα και τώρα σε αρκετές πολιτείες μεγάλα Mall, τα οποία είτε προγραμματίζουν αναστολή εργασιών τα επόμενα πέντε χρόνια, είτε προχωρούν σε απολύσεις και μειώσεις μισθών για να αντέξουν κάπως περισσότερο. Την ίδια ώρα, η καταναλωτική γενιά των Μillennials και οι επιχειρήσεις-κολοσσοί διαμορφώνουν και καθοδηγούν τις νέες εμπορικές τάσεις με τα «εργαλεία» της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Οροι όπως blockchain, fintech, omnichannel, bigdata διαμορφώνουν το νέο λεξιλόγιο της εμπορικής επιχείρησης, διαχωρίζοντας τους κατέχοντες τη γνώση από τους τεχνολογικά αναλφάβητους επιχειρηματίες.
Σε αυτόν τον κυκεώνα των αλλαγών δεν είναι παράξενο που στη χώρα μας ο παραδοσιακός έμπορος με το φυσικό κατάστημα βρίσκεται σε μία εντεινόμενη «υπαρξιακή αναζήτηση». Τα ερωτήματα που τον απασχολούν πολλά και δύσκολα:
Ποιος θα είναι ο ρόλος του φυσικού καταστήματος στην ψηφιακή οικονομία; Θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με το ψηφιακό κατάστημα ή θα αντικατασταθεί από αυτό; Πώς θα επηρεάσουν οι ηλεκτρονικές πλατφόρμες την οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης και τι μορφή θα έχουν οι εμπορικές πιάτσες του μέλλοντος; Τι σημαίνει για τις εργασιακές σχέσεις στον κλάδο του εμπορίου η μετάλλαξη του φυσικού καταστήματος λόγω των τεχνολογικών καινοτομιών. Ποιες πρωτοβουλίες πρέπει να αναλάβει το οργανωμένο κράτος προκειμένου να καταστήσει τη μετάβαση στη νέα εποχή όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη;
Μπροστά σε αυτά τα εύλογα και αγωνιώδη ερωτήματα και μέσα από τον ανοιχτό δίαυλο διαλόγου με τους εμπορικούς συλλόγους που αποτελούν τα ζωντανά κύτταρα της επιχειρηματικότητας, η ΕΣΕΕ διέγνωσε την ανάγκη διαμόρφωσης ενός μόνιμου θεσμού, ο οποίος θα δίνει απαντήσεις και θα παρέχει κάθε χρόνο την έγκυρη και επικαιροποιημένη ενημέρωση που έχει ανάγκη ο Ελληνας έμπορος για τα τεκταινόμενα στο «πλανητικό εμπορικό χωριό», που τον αφορούν άμεσα.
Ο θεσμός αυτός είναι το συνέδριο Future of Retail, που φέτος οργανώνουμε για πρώτη φορά στην Αθήνα στις 7 και 8 Φεβρουαρίου. Η ανταπόκριση στο κάλεσμά μας διαπρεπών επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και η παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη που θα κηρύξει την έναρξη των εργασιών, καταδεικνύουν ότι το 1ο Future of Retail είναι άκρως επίκαιρο και απαραίτητο για τον εμπορικό κόσμο της χώρας.
Η συζήτηση για το μέλλον του εμπορίου είναι κομβική για την ελληνική οικονομία. Ως ο μεγαλύτερος «εργοδότης» στον ιδιωτικό τομέα, το ελληνικό εμπόριο λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής της ανάπτυξης και εγγυητής της κοινωνικής συνοχής. Η ευημερία των τοπικών κοινωνιών είναι συνυφασμένη με την εμπορική κίνηση, γι’ αυτό και η ταχεία υλοποίηση έργων πανελλαδικής εμβέλειας, όπως τα «Ανοικτά Κέντρα Εμπορίου», αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Είναι φυσικά και μία από τις θεματικές ενότητες του Future of Retail.
Η προετοιμασία για το ψηφιακό μέλλον του εμπορίου δίνει την ευκαιρία στο οργανωμένο κράτος να θέσει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στο επίκεντρο του αναπτυξιακού της σχεδιασμού. Η ελληνική πολιτεία έχει μόνο μία επιλογή: Να «αγκαλιάσει» τη μικρομεσαία εμπορική επιχείρηση, διαμορφώνοντας τις συνθήκες που θα επιτρέψουν τον ομαλό ψηφιακό μετασχηματισμό της και την επικράτηση ισότιμου ανταγωνισμού στην αγορά, προς όφελος του καταναλωτή. Από την πλευρά του, ο Ελληνας έμπορος έχει μόνο μία επιλογή: Να «αγκαλιάσει» τις αλλαγές και να συμμετέχει στον δημόσιο διάλογο, διεκδικώντας τις πολιτικές που θα διασφαλίσουν το μέλλον της επιχείρησής του.
* Ο κ. Γιώργος Καρανίκας είναι πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας.
