Υπογλυκαιμία: Συμπτώματα, αίτια και αντιμετώπιση

Από

12 Φεβρουαρίου 2023

Η γλυκόζη είναι η κύρια πηγή ενέργειας του σώματος.

Η υπογλυκαιμία είναι μια κατάσταση κατά την οποία το επίπεδο σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα είναι χαμηλότερο από το τυπικό εύρος.

Η υπογλυκαιμία σχετίζεται συχνά με τη θεραπεία του διαβήτη. Αλλά και διάφορα φάρμακα και άλλες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν χαμηλό σάκχαρο αίματος σε άτομα που δεν έχουν διαβήτη.

Υπογλυκαιμία: Συμπτώματα

Εάν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέσουν πολύ χαμηλά, τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας μπορεί να περιλαμβάνουν:

Χλωμή όψη
Τρέμουλο
Εφίδρωση
Πονοκέφαλος
Πείνα ή ναυτία
Ακανόνιστος ή γρήγορος καρδιακός παλμός
Κούραση
Ευερεθιστότητα ή άγχος
Δυσκολία συγκέντρωσης
Ζάλη
Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα των χειλιών, της γλώσσας ή του μάγουλου

Καθώς η υπογλυκαιμία επιδεινώνεται, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Σύγχυση, ασυνήθιστη συμπεριφορά ή και τα δύο, όπως η αδυναμία ολοκλήρωσης εργασιών ρουτίνας
Απώλεια συντονισμού
Μπερδεμένη ομιλία με κακή άρθρωση λέξεων και εκφορά λόγου
Θολή όραση
Εφιάλτες στον ύπνο

Η σοβαρή υπογλυκαιμία μπορεί να προκαλέσει:

Απώλεια συνείδησης
Επιληπτικές κρίσεις

Πότε να δείτε γιατρό

Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια εάν:

Έχετε συμπτώματα υπογλυκαιμίας και δεν έχετε διαβήτη
Έχετε διαβήτη και η υπογλυκαιμία σας δεν ανταποκρίνεται σε άμεση θεραπεία, όπως το να πιείτε χυμό ή αναψυκτικό (όχι διαίτης), ή να φάτε κάτι γλυκό ή να πάρετε χάπι γλυκόζης

Προσοχή: Καλέστε τις Πρώτες Βοήθειες για κάποιον με διαβήτη ή ιστορικό υπογλυκαιμίας που έχει συμπτώματα σοβαρής υπογλυκαιμίας ή χάνει τις αισθήσεις του.

Υπογλυκαιμία: Αντιμετώπιση

Άμεση θεραπεία υπογλυκαιμίας

Εάν έχετε συμπτώματα υπογλυκαιμίας, κάντε τα εξής:

Φάτε ή πιείτε 15 έως 20 γραμμάρια υδατανθράκων ταχείας δράσης. Αυτά είναι ζαχαρούχα τρόφιμα ή ποτά χωρίς πρωτεΐνη ή λίπος που μετατρέπονται εύκολα σε ζάχαρη στο σώμα: χυμός φρούτων, αναψυκτικά (όχι διαίτης), μέλι ή ζαχαρούχα γλυκά.
Ελέγξτε ξανά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα 15 λεπτά μετά. Εάν εξακολουθούν να είναι κάτω από 70 mg/dL (3,9 mmol/L), φάτε ή πιείτε άλλα 15 έως 20 γραμμάρια υδατάνθρακα ταχείας δράσης και ελέγξτε ξανά το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας σε 15 λεπτά. Επαναλάβετε αυτά τα βήματα μέχρι το σάκχαρο του αίματος να είναι πάνω από 70 mg/dL (3,9 mmol/L).
Φάτε ένα σνακ ή ένα γεύμα. Μόλις το σάκχαρό σας επανέλθει στο κανονικό εύρος, η κατανάλωση ενός υγιεινού σνακ ή γεύματος μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή νέας πτώσης του σακχάρου και να αναπληρώσει τα αποθέματα γλυκογόνου του σώματος.

Άμεση αντιμετώπιση σοβαρής υπογλυκαιμίας

Η υπογλυκαιμία θεωρείται σοβαρή εάν χρειάζεστε βοήθεια από κάποιον για να ανακάμψετε. Για παράδειγμα, εάν δεν μπορείτε να φάτε, μπορεί να χρειαστείτε ένεση γλυκαγόνης ή ενδοφλέβια γλυκόζη.

Γενικά, τα άτομα με διαβήτη που λαμβάνουν θεραπεία με ινσουλίνη θα πρέπει να έχουν κιτ γλυκαγόνης για επείγουσες περιπτώσεις. Η οικογένεια και οι φίλοι πρέπει να γνωρίζουν πού να βρουν το κιτ και πώς να το χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Εάν βοηθάτε κάποιον που είναι αναίσθητος, μην προσπαθήσετε να του δώσετε φαγητό ή ποτό. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο κιτ γλυκαγόνης ή δεν ξέρετε πώς να το χρησιμοποιήσετε, καλέστε τις Πρώτες Βοήθειες.

Θεραπεία υποκείμενης πάθησης

Η πρόληψη της υποτροπιάζουσας υπογλυκαιμίας απαιτεί από τον γιατρό σας να εντοπίσει την πάθηση που προκαλεί υπογλυκαιμία και να τη θεραπεύσει. Ανάλογα με την αιτία, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

Διατροφική συμβουλευτική. Μια ανασκόπηση των διατροφικών συνηθειών σας με τη συμβουλή διαιτολόγου μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της υπογλυκαιμίας.
Φάρμακα. Εάν ένα φάρμακο είναι η αιτία της υπογλυκαιμίας σας, ο γιατρός σας πιθανότατα θα σας προτείνει την προσθήκη, αλλαγή ή διακοπή του φαρμάκου ή προσαρμογή της δοσολογίας.
Θεραπεία όγκων. Ένας όγκος στο πάγκρεας συνήθως αντιμετωπίζεται με χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο της υπογλυκαιμίας ή μερική αφαίρεση του παγκρέατος.

Υπογλυκαιμία: Αιτίες

Η υπογλυκαιμία εμφανίζεται όταν τα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα σας πέφτουν πολύ χαμηλά. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους μπορεί να συμβεί αυτό. Ο πιο συνηθισμένος λόγος για χαμηλό σάκχαρο στο αίμα είναι μια παρενέργεια των φαρμάκων, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη.

Ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα

Όταν τρώτε, το σώμα σας διασπά τα τρόφιμα σε γλυκόζη. Η γλυκόζη, η κύρια πηγή ενέργειας για το σώμα, εισέρχεται στα κύτταρα με τη βοήθεια της ινσουλίνης, μιας ορμόνης που παράγεται από το πάγκρεας. Η ινσουλίνη επιτρέπει στη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα και να τους παρέχει το καύσιμο που χρειάζονται. Η επιπλέον γλυκόζη αποθηκεύεται στο συκώτι και τους μύες με την μορφή γλυκογόνου.

Όταν δεν έχετε φάει για αρκετές ώρες και το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας πέσει, θα σταματήσετε να παράγετε ινσουλίνη. Τότε μια άλλη ορμόνη από το πάγκρεας (γλυκαγόνη) σηματοδοτεί στο συκώτι να διασπάσει το αποθηκευμένο γλυκογόνο και να απελευθερώσει γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό διατηρεί το σάκχαρο στο αίμα σας σε ένα τυπικό εύρος μέχρι να φάτε ξανά.

Το σώμα σας έχει επίσης την ικανότητα να παράγει γλυκόζη. Αυτή η διαδικασία συμβαίνει κυρίως στο συκώτι, αλλά και στα νεφρά. Με παρατεταμένη νηστεία, το σώμα μπορεί να διασπάσει τα αποθέματα λίπους και να χρησιμοποιήσει τα προϊόντα αυτής της διάσπασης λίπους ως εναλλακτική πηγή ενέργειας.

Πιθανές αιτίες, αν έχετε διαβήτη

Εάν έχετε διαβήτη, μπορεί να μην παράγετε ινσουλίνη (διαβήτης τύπου 1) ή μπορεί να ανταποκρίνεστε λιγότερο σε αυτήν (διαβήτης τύπου 2). Ως αποτέλεσμα, η γλυκόζη συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να φτάσει σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα. Για να διορθώσετε αυτό το πρόβλημα, μπορείτε να πάρετε ινσουλίνη ή άλλα φάρμακα για να μειώσετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα ινσουλίνης ή άλλων φαρμάκων για τον διαβήτη μπορεί να προκαλέσει υπερβολική πτώση του σακχάρου στο αίμα (υπογλυκαιμία). Αυτό μπορεί επίσης να εμφανιστεί εάν τρώτε λιγότερο από το συνηθισμένο μετά την λήψη της κανονικής δόσης του φαρμάκου για τον διαβήτη, ή εάν ασκείστε περισσότερο από ό,τι συνήθως.

Πιθανές αιτίες, αν δεν έχετε διαβήτη

Η υπογλυκαιμία σε άτομα χωρίς διαβήτη είναι πολύ λιγότερο συχνή. Οι αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

Φάρμακα

Η τυχαία λήψη του διαβητικού φαρμάκου κάποιου άλλου είναι μια πιθανή αιτία υπογλυκαιμίας. Άλλα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία, ειδικά σε παιδιά ή σε άτομα με νεφρική ανεπάρκεια. Ένα παράδειγμα είναι η κινίνη, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ελονοσίας.

Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

Το να πίνετε πολύ χωρίς φαγητό μπορεί να εμποδίσει το συκώτι να απελευθερώσει γλυκόζη από τα αποθέματα γλυκογόνου του στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπογλυκαιμία.

Μερικές σοβαρές ασθένειες

Σοβαρές ηπατικές ασθένειες, όπως σοβαρή ηπατίτιδα ή κίρρωση, σοβαρή λοίμωξη, νεφρική νόσος και προχωρημένη καρδιακή νόσος μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία. Οι νεφρικές διαταραχές μπορούν επίσης να εμποδίσουν το σώμα να αποβάλλει σωστά τα φάρμακα. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης λόγω της συσσώρευσης φαρμάκων, που μειώνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Υποσιτισμός

Η υπογλυκαιμία μπορεί να συμβεί με υποσιτισμό και πείνα όταν δεν λαμβάνετε αρκετό φαγητό. Τότε τα αποθέματα γλυκογόνου που χρειάζεται το σώμα σας για τη δημιουργία γλυκόζης εξαντλούνται. Η νευρική ανορεξία είναι ένα παράδειγμα κατάστασης που μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία και να οδηγήσει σε μακροχρόνια ασιτία.

Υπερπαραγωγή ινσουλίνης

Ένας σπάνιος όγκος του παγκρέατος (ινσουλίνωμα) μπορεί να προκαλέσει την παραγωγή υπερβολικής ποσότητας ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την υπογλυκαιμία. Άλλοι όγκοι μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε υπερβολική παραγωγή ουσιών που μοιάζουν με την ινσουλίνη. Ασυνήθιστα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσουν σε υπερβολική απελευθέρωση ινσουλίνης, προκαλώντας υπογλυκαιμία.

Ορμονικές ελλείψεις

Ορισμένες διαταραχές και όγκοι των επινεφριδίων και της υπόφυσης μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπαρκή ποσότητα ορισμένων ορμονών, που ρυθμίζουν την παραγωγή γλυκόζης ή τον μεταβολισμό. Τα παιδιά μπορεί να έχουν υπογλυκαιμία εάν έχουν πολύ λίγη αυξητική ορμόνη.

Υπογλυκαιμία μετά τα γεύματα

Η υπογλυκαιμία εμφανίζεται συνήθως όταν δεν έχετε φάει, αλλά όχι πάντα. Μερικές φορές τα συμπτώματα υπογλυκαιμίας εμφανίζονται μετά από ορισμένα γεύματα, αλλά το γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό είναι αβέβαιο.

Αυτός ο τύπος υπογλυκαιμίας, που ονομάζεται αντιδραστική ή μεταγευματική υπογλυκαιμία, μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις που παρεμβαίνουν στην συνήθη λειτουργία του στομάχου. Η χειρουργική επέμβαση που συνδέεται πιο συχνά με αυτό είναι η χειρουργική επέμβαση παράκαμψης στομάχου.