Το άσθμα είναι από τις πιο κοινές αναπνευστικές ασθένειες και το συχνότερο χρόνιο νόσημα στα παιδιά. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από αυτό.
Ο συχνότερος τύπος άσθματος είναι το αλλεργικό άσθμα αφού περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς με άσθμα έχουν αλλεργία.
Όπως αναφέρει η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας, η αλλεργία αποτελεί ένα από τα αδιαμφισβήτητα σύμβολα της σύγχρονης εποχής.
Ο όρος ‘αλλεργία’ πρωτοχρησιμοποιήθηκε στις αρχές του 20ό αιώνα, αφού πρωτύτερα ήταν μια άγνωστη οντότητα. Παρ’ όλα αυτά, όντας μια πολύ ‘πρόσφατη’ νόσος, έφτασε μέσα σε λίγες δεκαετίες να είναι η συχνότερη μη-λοιμώδης πάθηση στον ανθρώπινο πληθυσμό και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το αλλεργικό άσθμα επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής, ενώ μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να θέσει και σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή των ασθενών.
Παρόλα αυτά, πολλοί ασθενείς με άσθμα, παραμένουν χωρίς διάγνωση αλλά και χωρίς τη σωστή αντιμετώπιση, που είναι πλέον εφικτή χάρις τα πολλαπλά εργαλεία που έχουν γιατροί και ασθενείς στη διάθεσή τους.
Τι είναι
Το άσθμα είναι μια χρόνια ασθένεια των αεραγωγών, δηλαδή των βρόγχων που είναι τα «σωληνάκια» που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες.
Το άσθμα παρουσιάζει εξάρσεις (που ονομάζονται κρίσεις άσθματος) και υφέσεις με συμπτώματα που άλλοτε είναι ήπια, ενώ άλλες φορές χειροτερεύουν συνεχώς. Προκαλεί βήχα, συριγμό (ήχος σφυρίγματος κατά την αναπνοή), σφίξιμο στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια).
Οι κρίσεις του άσθματος προκαλούνται όταν οι αεραγωγοίαντιδρούν σε διάφορα ερεθίσματα (αλλεργιογόνα, καπνός, άσκηση, ιώσεις κ.ά.).
Χαρακτηριστικό του άσθματος είναι η αλλεργική φλεγμονή που προκαλείται στους αεραγωγούς. Αυτή χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραγωγή βλέννας, οίδημα (πρήξιμο) της εσωτερικής επιφάνειάς τους, και πάχυνση του τοιχώματος.
Στην κρίση άσθματος οι λείοι μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς συσπώνται με αποτέλεσμα να στενεύουν, και να μειώνεται σημαντικά η ποσότητα του αέρα που φτάνει στους πνεύμονες. Αυτή η αλυσιδωτή αντίδραση οδηγεί στα συμπτώματα του άσθματος.
Αιτίες αλλεργικού άσθματος
Το άσθμα που έχει σαν εκλυτικό αίτιο τα αλλεργιογόνα ονομάζεται αλλεργικό. Τα αλλεργιογόνα είναι ουσίες που, ενώ είναι αβλαβείς, προκαλούν σε ορισμένους ανθρώπους την παραγωγή αντισωμάτων που με τη σειρά τους πυροδοτούν αλλεργικές αντιδράσεις.
Κλασικό παράδειγμα είναι τα αλλεργιογόνα που περιέχονται στις γύρεις διαφόρων φυτών και δέντρων, όπως τα αγρωστώδη, η ελιά και το περδικάκι και βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στην ατμόσφαιρα την άνοιξη που είναι η περίοδος ανθοφορίας.
Σημαντικά είναι επίσης τα αλλεργιογόνα των ακάρεων της οικιακής σκόνης – των μικροσκοπικών εντόμων που κατακλύζουν κατά εκατομμύρια τα σπίτια μας και προκαλούν αναπνευστικά συμπτώματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Περισσότερες πληροφορίες για τα διάφορα αλλεργιογόνα μπορείτε να βρείτε εδώ
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση του άσθματος βασίζεται στη λήψη πλήρους και λεπτομερούς ιστορικού και στην κλινική εξέταση.
Λειτουργικές πνευμονικές δοκιμασίες, όπως η σπιρομέτρηση, καθώς και ειδικότερες δοκιμασίες πρόκλησης (μεταχολίνη, μανιτόλη, άσκηση) μπορεί να απαιτηθούν για την τεκμηρίωση της διάγνωσης.
Για τη διάγνωση του αλλεργικού άσθματος είναι απαραίτητη η διενέργεια δερματικών δοκιμασιών (αλλεργικών test). Ο ειδικός αλλεργιολογικός έλεγχος πέρα από τη σφραγίδα της διάγνωσης μπορεί να ταυτοποιήσει και το υπεύθυνο αλλεργιογόνο.
Αντιμετώπιση
Στόχος της αντιμετώπισής του άσθματος είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και ο έλεγχος της φλεγμονής που προκαλεί τα συμπτώματα αυτά, είτε με φαρμακευτική θεραπεία, είτε με αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου, είτε με ανοσοθεραπεία, είτε με συνδυασμό των παραπάνω.
Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει, τα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά, τα οποία «ανοίγουν» τους βρόγχους και προσφέρουν ανακούφιση. Αυτά είναι φάρμακα που ο ασθματικός ασθενής πρέπει να έχει πάντα μαζί του.
Τα εισπνεόμενα στεροειδή είναι τα φάρμακα που ελέγχουν την φλεγμονή. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο μειώνουν σημαντικά τα συμπτώματα, αλλά συντηρούν και αποτρέπουν την επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας.
Η αποφυγή του υπεύθυνου ή των υπεύθυνων αλλεργιογόνων, όταν αυτά εντοπιστούν, είναι ιδανική αλλά όχι πάντα εφικτή.
Πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση και τον έλεγχο των συμπτωμάτων, είναι η σωστή θεραπεία συνυπαρχόντων νοσημάτων, ειδικά της αλλεργικής ρινίτιδας.
Η συχνή συνύπαρξη των δύο αυτών νοσημάτων και η κοινή παθογένεσή τους, ώθησαν την επιστημονική κοινότητα να τις χαρακτηρίσει ως «νόσο ενιαίων αεραγωγών» ή «ενιαία νόσο αεραγωγών» (united airway disease). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να συν-θεραπεύονται, ώστε να επιτευχθεί καλός έλεγχος του άσθματος.
Η ανοσοθεραπεία είναι αιτιολογική θεραπεία των αλλεργιών, άρα και του αλλεργικού άσθματος που προκαλείται από συγκεκριμένα αλλεργιογόνα και μπορεί να εφαρμοστεί, σε ορισμένες περιπτώσεις. Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ
Πάντως, παρά την πληθώρα των παραπάνω θεραπευτικών επιλογών, μια μικρή ομάδα ασθενών εξακολουθεί να μην μπορεί να ελεγχθεί.
Για το σοβαρό αλλεργικό άσθμα, που δεν ανταποκρίνεται καλά στη συνηθισμένη αγωγή, νεώτερες φαρμακευτικές επιλογές έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια. Το μονοκλωνικό αντίσωμα ομαλιζουμάμπη που δεσμεύει τα αλλεργικά αντισώματα που παράγει ο οργανισμός, έχει δείξει πολύ καλά αποτελέσματα.
Η ομαλιζουμάμπη χρησιμοποιείται πλέον ευρέως και βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα της ζωής των ασθενών με σοβαρό αλλεργικό άσθμα.
Info
Η Ελληνική Eταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας έχει δημιουργήσει την ιστοσελίδαwww.allergikos.gr. Σε αυτήν μπορεί να βρει κανείς όλες τις νεότερες και εγκυρότερες πληροφορίες για τις αλλεργίες, γραμμένες από ειδικούς.
Αποτελεί μια δυναμική βιβλιοθήκη ηλεκτρονικής πληροφόρησης καθώς περιέχει εκπαιδευτικό υλικό, εργαλεία αυτοαξιολόγησης και οδηγίες προς τους ασθενείς με αλλεργικό άσθμα.
Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες να ρωτήσουν άμεσα για οποιοδήποτε πρόβλημα τους απασχολεί και να λάβουν επώνυμες απαντήσεις από ειδικούς αλλεργιολόγους.
